Η επίδραση της πανδημίας COVID-19 δεν περιορίστηκε μόνο στο σώμα ή την κοινωνική μας ζωή. Μια πρόσφατη μελέτη αποκαλύπτει ότι άφησε βαθύ αποτύπωμα και στον ανθρώπινο εγκέφαλο – ακόμα και σε όσους δεν νόσησαν ποτέ από τον ιό.
Σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Communications, η περίοδος του εγκλεισμού, της αβεβαιότητας και των ψυχολογικών πιέσεων, επιτάχυνε τη διαδικασία γήρανσης του εγκεφάλου σε εκατομμύρια ανθρώπους. Με λίγα λόγια, το πρόβλημα δεν ήταν μόνο ο ίδιος ο ιός, αλλά η συνολική εμπειρία της πανδημίας.
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Νότιγχαμ, οι οποίοι ανέπτυξαν ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης βασισμένο σε δεδομένα πάνω από 15.000 ενηλίκων από τη βάση UK Biobank, με σκοπό να εντοπίσουν τα φυσιολογικά σημάδια γήρανσης του εγκεφάλου.
Το σύστημα αυτό εφαρμόστηκε σε δύο ομάδες: μία που είχε υποβληθεί σε εγκεφαλικές απεικονίσεις πριν την πανδημία και μία άλλη που είχε εξεταστεί τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκειά της. Τα αποτελέσματα έδειξαν μια μέση επιτάχυνση της εγκεφαλικής γήρανσης κατά περίπου 5,5 μήνες στη δεύτερη ομάδα.
«Αυτό που μας ξάφνιασε ήταν το γεγονός ότι και άτομα που δεν μολύνθηκαν από τον ιό εμφάνισαν παρόμοια επιτάχυνση στη γήρανση του εγκεφάλου τους», δήλωσε ο νευρολόγος Ali-Reza Mohammadi-Nejad, επικεφαλής της μελέτης. «Δείχνει καθαρά πόσο βαθιά επηρέασε η συνολική εμπειρία της πανδημίας την εγκεφαλική μας υγεία».
Αισιόδοξο όμως είναι το γεγονός ότι οι επιστήμονες θεωρούν πως οι αλλαγές που καταγράφηκαν είναι πιθανώς αναστρέψιμες. Καθώς η μελέτη βασίστηκε σε δεδομένα από δύο χρονικά σημεία, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να έχει ήδη ξεκινήσει η αποκατάσταση των νευρολογικών λειτουργιών στα επόμενα χρόνια.
Η νευρολόγος Dorothee Auer σημειώνει: «Αν και δεν μπορούμε ακόμη να επιβεβαιώσουμε την πλήρη αντιστροφή των αλλαγών, υπάρχουν ενδείξεις ότι είναι εφικτή, κάτι που μας δίνει ελπίδα».
Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι η επιτάχυνση της γήρανσης του εγκεφάλου δεν συνεπάγεται απαραίτητα μείωση της γνωστικής λειτουργίας. Η μελέτη έδειξε πως μόνο όσοι μολύνθηκαν απευθείας από τον SARS-CoV-2 εμφάνισαν μετρήσιμη πτώση σε γνωστικές επιδόσεις.
Εν κατακλείδι, η μελέτη αναδεικνύει ότι μείζονα γεγονότα όπως μια παγκόσμια πανδημία μπορούν να επηρεάσουν βαθιά την υγεία του εγκεφάλου – ακόμα κι αν κάποιος δεν νοσήσει. Όπως επισημαίνει η Auer, «η υγεία του εγκεφάλου δεν εξαρτάται μόνο από τις ασθένειες, αλλά και από τις καθημερινές ψυχοκοινωνικές συνθήκες. Η πανδημία δοκίμασε τους ανθρώπους, ιδίως τους πιο ευάλωτους».
