Πίσω από το αστραφτερό χαμόγελο και την εικόνα του αιώνιου «χρυσού παιδιού» του Χόλιγουντ, ο Robert Redford κουβαλά μια ζωή γεμάτη απώλειες, τραύματα και μάχες με τον εαυτό του. Ο άνθρωπος που μάγεψε το κοινό ως «Sundance Kid» και καθιερώθηκε ως ένα από τα διαχρονικότερα είδωλα του αμερικανικού κινηματογράφου, έμαθε από πολύ νωρίς πόσο εύθραυστη μπορεί να είναι η ζωή. Από τον θάνατο της μητέρας και των δίδυμων αδελφών του, μέχρι τις επικίνδυνες περιπέτειες της εφηβείας του και τις οικογενειακές τραγωδίες που σημάδεψαν την ενήλικη πορεία του, η προσωπική του ιστορία μοιάζει με μια διαρκή πάλη ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι.
Υπάρχει μια εικόνα του Robert Redford που όλοι γνωρίζουν: το φωτεινό, γοητευτικό πρόσωπο του Χόλιγουντ. Ο «Golden Boy», ο «Sundance Kid», όπως τον βάφτισαν τα μέσα. Ο «Ordinary Bob», παρατσούκλι που συνόδευσε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο με το Ordinary People (ένα όνομα που ο ίδιος απεχθανόταν). Μπροστά στις κάμερες έμοιαζε ήρεμος, χαρισματικός, ανεπηρέαστος από τον χρόνο. Πίσω όμως από αυτήν την εικόνα κρυβόταν μια ζωή σημαδεμένη από απώλειες, φόβο και συνεχή αναμέτρηση με τον ίδιο του τον εαυτό. Ο νεαρός Charles Robert Redford Jr., που γεννήθηκε στις 18 Αυγούστου 1936 στη Σάντα Μόνικα, έμαθε πολύ νωρίς ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο.
Ασθένεια, μοναξιά και η βία των δρόμων της Καλιφόρνιας τον συνόδευσαν πριν καν ενηλικιωθεί. Αυτές οι σκοτεινές εμπειρίες τον διαμόρφωσαν ως τον άντρα που αργότερα θα γινόταν ένας από τους σημαντικότερους σταρ της Αμερικής. Οι τραγωδίες, τα ριψοκίνδυνα πειράματα με τον κίνδυνο, οι ηδονές της νιότης και η αναζήτηση σταθερότητας και αγάπης, συνέθεσαν έναν άνθρωπο που, ακόμη και στην κορυφή της δόξας, δεν ξέχασε ποτέ τα βαθιά του τραύματα.
Η παιδική ηλικία και πρώτες δοκιμασίες
Ως παιδί, ο Redford διαγνώστηκε με πολιομυελίτιδα, ασθένεια που τότε οδηγούσε συχνά σε παράλυση ή ακόμη και σε θάνατο. Η δική του μορφή ήταν ήπια, αλλά τον καθήλωσε στο κρεβάτι για δύο εβδομάδες. Όπως διηγήθηκε, η νόσος εμφανίστηκε ύστερα από μια βουτιά στον ωκεανό, σηματοδοτώντας την πρώτη του πραγματική σύγκρουση με τον θάνατο.
Η οικογένειά του ζούσε στο Λος Άντζελες κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης. Ο πατέρας του, Charles, εργαζόταν σκληρά ως λογιστής στη Standard Oil, χωρίς να έχει χρόνο για τα παιδιά του. Τον ρόλο του πατρικού προτύπου ανέλαβε ο θείος του, David, αθλητικός και πολυτάλαντος, που μιλούσε τέσσερις γλώσσες και υπηρέτησε ως διερμηνέας στον στρατό στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο χαμός του θείου David στον πόλεμο βύθισε τον Redford σε βαθιά θλίψη. Η επόμενη τραγωδία ήρθε στα δέκα του χρόνια, όταν η μητέρα του, Martha, γέννησε δίδυμα που πέθαναν αμέσως μετά τη γέννησή τους. Η ίδια εμφάνισε σοβαρή αιματολογική διαταραχή, που τελικά προκάλεσε τον θάνατό της το 1955, αφήνοντας τον Robert μόλις 18 ετών ορφανό από μητέρα.
Εφηβεία και παραβατικότητα
Στη Λος Άντζελες της δεκαετίας του ’40 και ’50, η καθημερινότητα ήταν γεμάτη συμμορίες και φυλετικές εντάσεις. Ο Redford εντάχθηκε σε αυτό το σκληρό περιβάλλον, αναζητώντας αναγνώριση και αποδοχή. Έμπλεξε με drag racing, ναρκωτικά και επικίνδυνα παιχνίδια θάρρους: άλματα από στέγες, κόντρες και δοκιμασίες που τον έφεραν πολλές φορές κοντά στον θάνατο.
Η παραβατικότητα του τον έφερε σε συμμορίες νεαρών που έκαναν κλοπές και διαρρήξεις. Στα 16 του συνελήφθη όταν βρέθηκαν κλοπιμαία σε αυτοκίνητο που οδηγούσε. Οι κατηγορίες αποσύρθηκαν χάρη στον πατέρα του, αλλά το περιστατικό τον στιγμάτισε.
Ακόμη και η ακαδημαϊκή του πορεία επηρεάστηκε: έχασε την αθλητική υποτροφία του στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, καθώς το ανήσυχο πνεύμα του δεν ταίριαζε με την πειθαρχία. Ο θάνατος της μητέρας του εκείνη την περίοδο έκανε ακόμη πιο δύσκολη τη μετάβασή του στην ενήλικη ζωή.
Προσωπική ζωή
Το 1958 παντρεύτηκε τη Lola Van Wagenen, με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά. Όμως η ευτυχία δεν κράτησε: ο πρωτότοκος γιος τους, Scott, πέθανε βρέφος, μόλις 2,5 μηνών. Αργότερα, το 2020, έχασε και τον δεύτερο γιο του, τον David James Redford, σκηνοθέτη και ακτιβιστή, που πέθανε σε ηλικία 58 ετών από καρκίνο των χοληφόρων πόρων.
Ο James είχε διαγνωστεί παιδί με σπάνια αυτοάνοση ηπατική νόσο, που απαιτούσε δύο μεταμοσχεύσεις ήπατος τη δεκαετία του 1990. Η ασθένεια επέστρεψε δύο χρόνια πριν τον θάνατό του, ενώ ο καρκίνος διαγνώστηκε τον Νοέμβριο του 2019. Η σύζυγός του, Kyle Redford, ανακοίνωσε δημόσια την απώλεια.
Οι κόρες του Redford, Shauna και Amy, βρήκαν διέξοδο στις τέχνες, όμως τα οικογενειακά τραύματα έμειναν ανεξίτηλα. Η σχέση του με τη Lola φθάρηκε με τον χρόνο, χωρίς ποτέ να υπάρξει επίσημο διαζύγιο.
Η ήρεμη δύναμη του Sundance
Το 1996 ξεκίνησε σχέση με τη Γερμανίδα καλλιτέχνιδα Sibylle Szaggars, με την οποία παντρεύτηκε το 2009. Στο Sundance, στη Γιούτα, βρήκε την ηρεμία και τη σταθερότητα που αναζητούσε. Το φεστιβάλ κινηματογράφου που ίδρυσε εκεί δεν ήταν μόνο επαγγελματικό εγχείρημα, αλλά και ένας τρόπος δημιουργικής διαφυγής, μακριά από τη λάμψη και την πίεση του Χόλιγουντ.
