Η ψυχολογική πίεση που βιώνουν εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες στην Ελλάδα αποτυπώνεται πλέον ξεκάθαρα στην αλματώδη αύξηση της κατανάλωσης φαρμάκων για ψυχικές παθήσεις. Το 2024 καταγράφηκαν περισσότερες από 28 εκατομμύρια συνταγογραφήσεις φαρμάκων που σχετίζονται με την ψυχική υγεία, ενώ οι ασφαλισμένοι που έλαβαν τα συγκεκριμένα σκευάσματα ξεπέρασαν το 1,6 εκατομμύριο.
Η χώρα μας φαίνεται να καταναλώνει αγχολυτικά και ηρεμιστικά – με δραστικές ουσίες όπως η αλπραζολάμη και η βρωμαζεπάμη – με ρυθμούς που πλησιάζουν ανησυχητικά αυτούς των ΗΠΑ και της Βόρειας Ευρώπης, περιοχές με μακρά ιστορία στη χρήση τέτοιων σκευασμάτων.
Ορατή η επιδείνωση της ψυχικής υγείας
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, τουλάχιστον 1 στους 6 Έλληνες εμφανίζει σοβαρή επιβάρυνση στην ψυχική του υγεία, ή θεωρεί πως χρειάζεται υποστήριξη, καταφεύγοντας συχνά σε φαρμακευτικές λύσεις χωρίς προηγούμενη διάγνωση ή καθοδήγηση από ειδικό.
Όπως εξηγεί ο καθηγητής Ψυχιατρικής του ΑΠΘ και διευθυντής της Γ’ Ψυχιατρικής Κλινικής του ΑΧΕΠΑ, Κωνσταντίνος Φουντουλάκης, το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό, αλλά αντανακλά τις γενικότερες αλλαγές της δυτικής κοινωνίας. Η ραγδαία αστικοποίηση, οι αλλαγές στην οικογενειακή δομή, η παρατεταμένη νεότητα και η κοινωνική απομόνωση έχουν σημαντική επίδραση στη γενικότερη ψυχοσύνθεση του πληθυσμού.
«Η σημερινή κοινωνία της πόλης έχει απομακρυνθεί πλήρως από την παραδοσιακή αγροτική δομή, με τις πυρηνικές οικογένειες να ζουν απομονωμένες και χωρίς δίκτυα στήριξης», σημειώνει ο καθηγητής.
Ανησυχία για τις συνέπειες της “χαλάρωσης” στα ναρκωτικά και τον τζόγο
Ο κ. Φουντουλάκης προειδοποιεί ότι η μερική νομιμοποίηση της κάνναβης αλλά και η έκρηξη του διαδικτυακού τζόγου οδηγούν σε νέα κύματα ψυχικών διαταραχών, ιδιαίτερα ψυχώσεων και εθιστικών συμπεριφορών σε νεαρές ηλικίες.
«Από την δεκαετία του 1990 μέχρι σήμερα βλέπουμε σταθερή αύξηση των καταθλιπτικών διαταραχών. Με την ευκολία πρόσβασης σε ουσίες και τον τζόγο, το πρόβλημα επιδεινώνεται.»
Κοινωνικές συνθήκες και καθυστερημένη ωρίμανση νέων
Η καθυστερημένη ωρίμανση των νεότερων γενεών αποτελεί έναν ακόμη επιβαρυντικό παράγοντα. Σύμφωνα με τον καθηγητή, οι σημερινοί νέοι φτάνουν σε πλήρη συναισθηματική ωριμότητα αρκετά αργότερα, γεγονός που τους καθιστά πιο ευάλωτους σε συναισθηματικά σοκ και κρίσεις.
«Βλέπουμε φοιτητές να ζητούν ψυχολογική στήριξη επειδή απέτυχαν σε ένα μάθημα. Αυτό είναι σημάδι μιας κοινωνίας με χαμηλά όρια ανθεκτικότητας.»
Η συνταγογράφηση και η αγορά χωρίς συνταγή
Παρά τις συστάσεις από την Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία και τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο, η διάθεση ψυχοφαρμάκων χωρίς ιατρική συνταγή παραμένει ανησυχητικά εύκολη. Πολλοί επιλέγουν να πληρώσουν εξ ολοκλήρου τα φάρμακα από την τσέπη τους, αποφεύγοντας το κόστος της ιατρικής επίσκεψης.
Η επίσημη φαρμακευτική δαπάνη για ψυχιατρικά σκευάσματα το 2024 ανήλθε στα 190 εκατ. ευρώ, με το συνολικό ύψος της αγοράς σύμφωνα με την IQVIA να φτάνει τα 233 εκατ. ευρώ.
Η αυξανόμενη εξάρτηση από τα ψυχοφάρμακα αποτελεί ένδειξη μιας κοινωνίας που αναζητά διέξοδο σε λάθος δρόμους, τονίζουν οι ειδικοί. Η ανάγκη για μια ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική στην ψυχική υγεία, με έμφαση στην πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και τη θεραπεία με τη συμβολή επαγγελματιών, είναι επιτακτική.
