Ο φακός της Ζούγκλας ήταν εκεί.. Στον εμβληματικό χώρο του Σιλό, δίπλα στη θάλασσα, όπου η αύρα του Στέλιου Καζαντζίδη συνάντησε την ευαισθησία του ακορντεόν της Ζωής Τηγανούρια.
Μια βραδιά που δεν θα ξεχάσουμε. Μια βραδιά-σταθμός, αφιερωμένη στον κορυφαίο λαϊκό μας τραγουδιστή που πραγματοποιήθηκε στον επιβλητικό χώρο του Σιλό, στο πλαίσιο του «Φεστιβάλ Θάλασσας» που διοργανώνει με συνέπεια ο Δήμος Κερατσινίου-Δραπετσώνας, και είχε όλα τα χαρακτηριστικά μιας αυθεντικής λαϊκής γιορτής -με συμφωνική αισθητική!
Η συναυλία με τίτλο «Ο Καζαντζίδης στη ζωή μας» πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Κώστα Καταμπά, αγαπημένου φίλου του Στέλιου. Καλλιτεχνική διεύθυνση και σολιστική παρουσία είχε η Ζωή Τηγανούρια, η οποία δεν έπαιξε απλώς ακορντεόν, αφηγήθηκε με νότες μία ολόκληρη εποχή, με παρουσιαστή της βραδιάς τον συγγραφέα και βιογράφο σημαντικών προσωπικοτήτων Κώστα Παπασπήλιο.
Το Σιλό γέμισε ασφυκτικά με ανθρώπους κάθε ηλικίας, που ήρθαν να τιμήσουν τη φωνή που σημάδεψε γενιές και να βιώσουν τη δύναμη των τραγουδιών που σημάδεψαν δεκαετίες..
Η είσοδος ήταν ελεύθερη -ένας φόρος τιμής, όπως αρμόζει σε μία τέτοια προσωπικότητα του ελληνικού τραγουδιού.
Οι ερμηνείες και τα ταξίμια που καθήλωσαν..
Οι ερμηνείες της βραδιάς είχαν βάθος, συγκίνηση και αυθεντικότητα. Η Σοφία Παπάζογλου συγκλόνισε με κομμάτια όπως το «Της Γερακίνας γιος», «Η ζωή μου όλη» και ιδιαίτερα με το «Πάρε τα χνάρια», του οποίου προηγήθηκε ένα αυθεντικό λαϊκό ταξίμι στο ακορντεόν από τη Ζωή Τηγανούρια –μια μουσική ανάσα που ακούστηκε σαν λαϊκή προσευχή.
Αργότερα, σε μία από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές της βραδιάς, η Παπάζογλου ερμήνευσε το τραγούδι «Γενοκτονία» (σε μουσική Ζωής Τηγανούρια και στίχους Πασχάλη Μπούρα), αναδεικνύοντας με τη χαρακτηριστική ποντιακή χροιά της την συλλογική μνήμη ενός ολόκληρου λαού. Μία κατάθεση ψυχής, τόσο από τη Σοφία όσο και από τη συνθέτρια, που μας θύμισαν τα λόγια του Στέλιου Καζαντζίδη: «Μια πατρίδα που δεν έζησα, αλλά κατέθεσα όλη τη λατρεία της ψυχής μου..».
Σε ποντιακό κλίμα η Ένωση Ποντίων Πειραιώς-Κερατσινίου-Δραπετσώνας χόρεψε με περηφάνια τα παραδοσιακά «Σερενίτσα» και «Κότσαρι», με το νταούλι του Στέλιου Γενεράλη να ξεσηκώνει.
Στο ίδιο πνεύμα, ο Δημήτρης Δημόπουλος, με τη σιγουριά και το πάθος ενός τραγουδιστή που κατέχει το λαϊκό τραγούδι, απέδωσε με ψυχή και αξιοπρέπεια τα «Υπάρχω», «Αγριολούλουδο», «Δε θα ξαναγαπήσω» και «Όποια και να ’σαι», με τα δύο τελευταία να ντύνονται με χορογραφίες ζεϊμπέκικου από το Ελληνικό Κέντρο Ζεϊμπέκικου και τον πρόεδρο Θωμά Κολοβό, αποσπώντας θερμό χειροκρότημα.
Ιδιαίτερη στιγμή και η εμφάνιση του Νίκου Χαραλαμπίδη, ο οποίος ερμήνευσε με συγκίνηση και σεβασμό το «Κανείς δεν ένοιωσε τον πόνο μου» (γνωστό ως Έψαχνα άδικα να βρω), ένα τραγούδι με ξεχωριστή σημασία, αφού όπως μας είπαν, ήταν φίλος του αείμνηστου στιχουργού Βαγγέλη Ατραΐδη αλλά και δικηγόρος του Στέλιου Καζαντζίδη.
Συμφωνικός ήχος στα «Πέτρινα Χρόνια»..
Ένα από τα πιο απροσδόκητα και μαγικά σημεία της βραδιάς ήταν η καθαρά ορχηστρική εκδοχή του τραγουδιού «Πέτρινα Χρόνια». Χωρίς στίχους, με τη δύναμη της μουσικής και μόνο, το κομμάτι παρουσιάστηκε σαν μουσικό ποίημα. Το ακορντεόν μπήκε σε έναν αριστοτεχνικό διάλογο με τα έγχορδα. Βιολιά, βιόλα και τσέλο τα οποία έπαιζαν μουσικοί εξάρχοντες της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών της συμφωνικής Ορχήστρα Αθηνών και της Καμεράτας, εναλλάσσονταν σε αρμονία, με ενορχηστρωτικές πινελιές που θύμιζαν άλλοτε Tango Αργεντινής άλλοτε κλασσική μουσική, άλλοτε Λαϊκό τραγούδι, δημιουργώντας μία κινηματογραφική ατμόσφαιρα.
Ιστορίες και αλήθειες που συγκλόνισαν..
Ο συγγραφέας και παρουσιαστής της βραδιάς Κώστας Παπασπήλιος, δεν παρουσίασε απλώς τα τραγούδια. Χρησιμοποίησε την πολυετή εμπειρία και γνώση του ως βιογράφος προσωπικοτήτων και μας αφηγήθηκε. Στάθηκε σε άγνωστες -μέχρι σήμερα- πτυχές της ζωής του Καζαντζίδη με συγκίνηση και παλμό, φέρνοντας στο προσκήνιο μνήμες και αφηγήσεις που μας συγκλόνισαν.
Ιδιαίτερα συγκινητική ήταν η αναφορά του στη βαθιά φιλία του Στέλιου Καζαντζίδη με τον Κώστα Καταμπά –τον άνθρωπο που στάθηκε δίπλα του μέχρι το τέλος.
Ο Παπασπήλιος αφηγήθηκε ένα περιστατικό στο ελικοδρόμιο του Offenbach στη Γερμανία, όπου ο Καζαντζίδης εξασθενημένος λίγο μετά από μία χημειοθεραπεία, ρώτησε τον στερνό του φίλο, ο οποίος συνήθιζε να τον πηγαίνει βόλτα στο ελικοδρόμιο με το καροτσάκι:
«Ρε συ Κωστάρα, ποιος τραγουδάει το ‘Βραδιάζει πάλι σήμερα’;»
Ο Καταμπάς γονάτισε μπροστά του και του απάντησε με τρεμάμενη φωνή:
«Εσύ, Στέλιο μου.. εσύ γιατί ρωτάς;»
Ο Καζαντζίδης τότε είπε:
«Ε.. έρχεται κι η ώρα η δικιά μου.. το ξέρω, το νιώθω, Κωστάρα το αισθάνομαι .. και ξέρεις τι θέλω από εσένα;
Θέλω, όταν πεθάνω, να με θάψεις ένα μέτρο έξω απ’ την Ελλάδα. Γιατί αυτή η χώρα, αυτό το σύστημα, με πολεμάει μέχρι την τελευταία στιγμή…»
Στο τέλος, ο Παπασπήλιος σχολίασε με νόημα:
«Τον Στέλιο τον πολέμησαν ακόμα και μετά τον θάνατό του. Κοιτάξτε ποιοι υπογράφουν την ταινία για τη ζωή του -και ειδικά τη μουσική της- και θα καταλάβετε.. Ο νοών νοείτω..»
Ακολούθησε ένα θερμό και παρατεταμένο χειροκρότημα από το κοινό, κι αμέσως μετά μια σπαρακτική εκτέλεση του «Βραδιάζει πάλι σήμερα», αφιερωμένη στον Κώστα Καταμπά.
Χορός και εικόνα με άρωμα Καζαντζίδη και Αργεντινής.
Η παράσταση άφησε ένα ξεχωριστό ηχητικό αποτύπωμα, με το ακορντεόν να δημιουργεί έναν διάλογο ανάμεσα στον Καζαντζίδη και την κουλτούρα των Tango της Αργεντινής — μια νοητή γέφυρα ανάμεσα στον Mariano Mores και το βαθύ λαϊκό ελληνικό τραγούδι.
Αυτή τη γέφυρα ολοκλήρωσε με μοναδικό τρόπο η εξαιρετική Ζωή Πουλή, η οποία χόρεψε συνδυάζοντας Flamenco, Tango, σύγχρονο χορό και στοιχεία χορού της κοιλιάς, προσδίδοντας νέα πνοή στα ινδοπρεπή εμβληματικά κομμάτια όπως η «Ζιγκουάλα» και η «Μαντουβάλα».
Τίποτα δεν στάθηκε εμπόδιο..
Ο αέρας φυσούσε επίμονα, μα τίποτα δεν χάλασε τη μαγεία. Όλα λειτούργησαν υποδειγματικά: από τους μουσικούς και τους τραγουδιστές, έως τους αφηγητές και τους χορευτές, όλοι έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό και στάθηκαν με απόλυτο επαγγελματισμό παρά τις –ομολογουμένως- δύσκολες συνθήκες.
Ο ήχος ήταν άρτιος χάρη στον Φώτη-Ρίτσαρντ Κοκαβέση και τους τεχνικούς του.
Ο σκηνοθέτης Μάνος Αντωνίου καθοδήγησε τους φωτισμούς με θεατρικότητα, δίνοντας στην παράσταση αισθητικό και συναισθηματικό βάθος.
Και ο κόσμος το ανταπέδωσε με ζεστασιά και συγκίνηση.
Όπως είπε και ο ίδιος ο Καζαντζίδης:
«Εγώ δεν βάζω στα στάδια τον κόσμο μου για να τον αρμέξουν κάποιοι πονηροί».
Αυτό το βράδυ ήταν ακριβώς αυτό:
Δωρεάν για το κοινό, αλλά ανεκτίμητο για τη μνήμη..
Συντελεστές:
Καλλιτεχνική Διεύθυνση – Σολίστ Ακορντεόν: Ζωή Τηγανούρια
Ερμηνεύουν: Σοφία Παπάζογλου, Δημήτρης Δημόπουλος
Guest: Νίκος Χαραλαμπίδης
Παρουσίαση: Κώστας Παπασπήλιος
Σκηνοθεσία – Επιμέλεια Φωτισμού: Μάνος Αντωνίου
Μουσικοί:
Sergiu Nastasa: Βιολί (εξάρχων στην Καμεράτα – Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής / Armonia Atenea)
Τάσος Γουσέτης: Βιολί
Βασίλης Κατσούλης: Βιολί
– Gerta Sianaj: Βιόλα (Β΄ στην Κρατική Ορχήστρα Αθηνών)
–Μιρέλα Ρούτση: Τσέλο (Κορυφαία Α΄ στη Συμφωνική του Δήμου Αθηναίων)
– Γιώργος Πολίτης: Μπάσο
– Στέλιος Γενεράλης: Τύμπανα/Κρουστά
Χορογραφίες:
– Ποντιακά: Ένωση Ποντίων Πειραιώς-Κερατσινίου-Δραπετσώνας (Πρόεδρος: κα Αναστασία Ποιμενίδη)
– Tango/Flamenco/Σύγχρονο: Ζωή Πουλή
– Ζεϊμπέκικο: Ελληνικό Κέντρο Ζεϊμπέκικου (Πρόεδρος: κ. Θωμάς Κολοβός)
Ενορχηστρώσεις & Μεταγραφές Εγχόρδων: Ζωή Τηγανούρια & Λουΐζα Αντύπα
Ηχοληψία: Φώτης Ρίτσαρντ Κοκαβέσης
Φωτογραφία: Δημήτριος Καρβουντζής
Υπό την Αιγίδα: Κώστα Καταμπά
Διοργάνωση: Δήμος Κερατσινίου-Δραπετσώνας
