Η δυτική βαλτική θάλασσα, μπορεί να κρύβει στον βυθό της μυστικά και πολύ μεγαλύτερο πολιτιστικό προϊστορικό πλούτο από ό,τι όλοι νόμιζαν έως σήμερα, καθώς περιλαμβάνει υποθαλάσσιες δομές που δημιούργησαν οι κυνηγοί – συλλέκτες της Εποχής του Λίθου.
Η πιθανότητα αυτή, είναι στο επίκεντρο ενός νέου προγράμματος, του SEASCAPE, μίας διεπιστημονικής ερευνητικής πρωτοβουλίας του Ινστιτούτου Έρευνας της Βαλτικής Θάλασσας Leibniz στο Warnemünde (IOW), με τη συνεργασία εμπειρογνωμόνων από διάφορα κέντρα με σκοπό την εξερεύνηση βυθισμένων τοπίων και της αρχαιολογικής σημασίας τους.
Το σημείο εκκίνησης του SEASCAPE, ήταν μια σημαντική υποθαλάσσια ανακάλυψη:
Τη διάταξη λίθων μήκους ενός χιλιομέτρου, η οποία εντοπίστηκε 21 μέτρα κάτω από την επιφάνεια στον κόλπο του Μεκλεμβούργου, κοντά στο Ρέριχ, δίπλα σε μια περιοχή που κάποτε ήταν λίμνη του γλυκού νερού.
Η προκαταρκτική ανάλυση υποδεικνύει ότι πρόκειται για μια ανθρωπογενή κατασκευή για το κυνήγι από την ύστερη περίοδο του Πλειστόκαινου, ηλικίας περίπου 11.000 ετών — πριν η Βαλτική Θάλασσα κατακλύσει την περιοχή.
Το έργο SEASCAPE θα διερευνήσει την υπόθεση μέσα από τη συνεργασία γεωφυσικών ερευνών, γεωλογικής ανάλυσης και μεθόδων υποβρύχιας αρχαιολογίας.
Το φάσμα του έργου, εκτείνεται πέρα από το συγκεκριμένο σημείο.
Ιστορικά υδροακουστικά δεδομένα από το φιόρδ του Φλένσμπουργκ και τον πορθμό του Φέμαρν, υποδεικνύουν την παρουσία πρόσθετων μεγάλων δομών, οι οποίες είχαν προηγουμένως παραβλεφθεί και τώρα θα χαρτογραφηθούν με υψηλή ανάλυση και να αναλυθούν επιστημονικά.
Οι ερευνητές στοχεύουν επίσης στην ανασύνθεση των παλαιοπεριβαλλοντικών συνθηκών των καταποντισμένων περιοχών και στη διερεύνηση της προέλευσης, των λειτουργιών και της πολιτιστικής σημασίας των στοιχείων που ανακαλύφθηκαν.
Ο βασικός στόχος του έργου SEASCAPE είναι η ανάπτυξη μιας συνολικής ανασύνθεσης των προϊστορικών χερσαίων τοπίων που πλέον βρίσκονται κρυμμένα κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα.
Μέσα από αυτή τη διαδικασία, το έργο αποσκοπεί στο να ρίξει φως στον τρόπο ζωής των μεσολιθικών κοινωνιών, των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών και να προσφέρει νέες γνώσεις για την πρώιμη πολιτιστική εξέλιξη στην Βόρεια Ευρώπη.
Αρχαία τεχνουργήματα
“Με το SEASCAPE, πρωτοπορούμε σε άγνωστο επιστημονικό έδαφος – τόσο κυριολεκτικά, κάτω από τον βυθό της θάλασσας, όσο και συνεργατικά, συνδυάζοντας τις επιστήμες της γεωφυσικής, της αρχαιολογίας και παλαιοπεριβαλλοντικές μελέτες”, εξηγεί ο Δρ. Jacob Geersen, θαλάσσιος γεωλόγος στο IOW και επικεφαλής του έργου.
Το SEASCAPE είναι το αποτέλεσμα συνεργατικής προσπάθειας ανάμεσα σε πρωτοπόρα ερευνητικά ινστιτούτα, μεταξύ των οποίων, το κέντρο αρχαιολογίας του Leibniz (LEIZA), το πανεπιστήμιο του Rostock, και του Kiel (CAU).
Επίσης, το έργο υποστηρίζεται από Κρατικό Γραφείο Πολιτισμού και Διατήρησης Μνημείων του Μεκλεμβούργου- Πομερανίας και το Κρατικό Τμήμα Αρχαιολογίας του Σλέσβιχ- Χολστάιν, τα οποία είναι υπεύθυνα για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.
H πρωτοβουλία, βασίζεται σε προγενέστερη, θεμελιακή έρευνα που διεξήχθη στις αρχές του 2000 από τον ΙΟW, στη διάρκεια της οποίας, γεωφυσικές έρευνες χαρτογράφησαν βυθισμένες λίμνες και προϊστορικές ακτογραμμές στον βυθό της Βαλτικής Θάλασσας.
Οι προγενέστερες αυτές μελέτες , αποτελούν τη ζωτική επιστημονική βάση των εξερευνήσεων του SEASCAPE.
Το SEASCAPE χρηματοδοτείται στο πλαίσιο του προγράμματος “Cooperative Excellence”, έχοντας εξασφαλίσει υποστήριξη σχεδόν 1 δισ. ευρώ για τρία χρόνια.
Το έργο απολαμβάνει ήδη αναγνώρισης, έχοντας λάβει την αναγνώριση του βραβείου επιστήμης της Βόρειας Γερμανίας από τον Δεκέμβριο του 2024 για την πρωτοποριακή προσέγγιση, στην οποία συνδυάζει έρευνα θαλάσσιας γεωλογίας, αρχαιολογίας και πολιτιστικού πεδίου.
