Στη φάση της αντίστροφης μέτρησης έχει εισέλθει στην Γαλλία η κυβέρνηση του Μισέλ Μπαρνιέ. Μία φάση που αναμένεται να ολοκληρωθεί αύριο, γύρω στις 8 ώρα Ελλάδας, οπότε θα πραγματοποιηθεί η ψηφοφορία επί της πρότασης μομφής που έχει καταθέσει η μεγαλύτερη σε κοινοβουλευτική δύναμη πολιτική ομάδα της αντιπολίτευσης, το Νέο Λαϊκό Μέτωπο των κομμάτων της αριστεράς, και την οποία έχει δηλώσει πως θα υπερψηφίσει παρά τις σε βάρος του αιχμές και το ακροδεξιό κόμμα της Μαρίν Λεπέν. Οι δύο αυτές παρατάξεις ελέγχουν τις 332 από τις 577 έδρες της γαλλικής Εθνοσυνέλευσης και συνεπώς το πιθανότερο ενδεχόμενο είναι ότι η πρόταση μομφής θα υπερψηφιστεί.
Στην περίπτωση αυτή η σημερινή κυβέρνηση θα είναι η πλέον βραχύβια στην ιστορία της Γαλλίας και ο Μισέλ Μπαρνιέ ο πρώτος Γάλλος πρωθυπουργός που εξαναγκάστηκε σε αποχώρηση έπειτα από υπερψήφιση πρότασης μομφής σε βάρος του. Το μόνο προηγούμενο στη σύγχρονη πολιτική ιστορία της Γαλλίας είναι η πρόταση μομφής που υπερψηφίστηκε το 1962 κατά του τότε πρωθυπουργού Ζωρζ Πομπιντού, η οποία οδήγησε στην πτώση της κυβέρνησης, αλλά όχι και στην αποχώρηση Πομπιντού, η παράταξη του οποίου, με επικεφαλής τον Σαρλ Ντε Γκολ, κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές που αμέσως ακολούθησαν. Στην παρούσα φάση η διενέργεια πρόωρων βουλευτικών εκλογών αποκλείεται, αφού οι προηγούμενες έγιναν τον περασμένο Ιούλιο και με βάση το γαλλικό Σύνταγμα θα πρέπει να περάσει μία διετία για να επαναληφθούν.
Toύτου δοθέντος το μείζον ερώτημα που απασχολεί πλέον τους πάντες στη Γαλλία, αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη που ήδη ανησυχεί για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις στην οικονομία, είναι τι είδους κυβέρνηση και ποιον πρωθυπουργό θα έχει από δω και στο εξής η χώρα. Την απάντηση στο ερώτημα οφείλει να δώσει ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, του οποίου την παραίτηση έχει ήδη ζητήσει η Μαρίν Λεπέν, όπως και ο ηγέτης της Ανυπότακτης Γαλλίας Ζαν Λυκ Μελανσόν. Επί του θέματος αυτού στους κόλπους της αριστεράς δεν φαίνεται να υπάρχει απόλυτη ομοψυχία, με τον πρώην πρόεδρο της Γαλλίας και νυν βουλευτή του Σοσιαλιστικού Κόμματος Φρανσουά Ολάντ να έχει ήδη δηλώσει πως ο Εμανουέλ Μακρόν πρέπει να παραμείνει στη θέση του. Στο ίδιο μήκος κύματος ο γραμματέας του Σοσιαλιστικού κόμματος Ολιβιέ Φορ κάλεσε τον πρόεδρο Μακρόν να προχωρήσει στον διορισμό ενός πρωθυπουργού από τον χώρο της αριστεράς, κατηγορώντας τον ταυτόχρονα πως από τις βουλευτικές εκλογές και μετά επιδιώκει τη διαβούλευση αποκλειστικά και μόνο με τη Λεπέν.
Σημειώνεται πως, χωρίς τους βουλευτές του Σοσιαλιστικού Κόμματος, τα άλλα κόμματα της αριστεράς και ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός δεν διαθέτουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Ποιοι βουλευτές του Νέου Λαϊκού Μετώπου δεν υπέγραψαν την πρόταση μομφής
Σύμφωνα με τη Le Figaro, επτά βουλευτές του Νέου Λαϊκού Μετώπου δεν έχουν υπογράψει μέχρι στιγμής το κείμενο της πρότασης μομφής, με έναν από αυτούς να εξηγεί ότι το έκανε από αίσθημα «ευθύνης».
Συγκεκριμένα η πρόταση μομφής που κατέθεσε τη Δευτέρα το Νέο Λαϊκό Μέτωπο αναφέρει ότι «υποβάλλεται» από τους τέσσερις προέδρους των αριστερών ομάδων «και 181 συναδέλφους τους». Ωστόσο, οι τέσσερις ομάδες του Νέου Λαϊκού Μετώπου αριθμούν συνολικά 192 εκλεγμένα μέλη.
Μεταξύ εκείνων που αρνήθηκαν να υπογράψουν την πρόταση μομφής ήταν οι εξής πέντε σοσιαλιστές: Gérard Leseul, Dominique Potier, Valérie Rossi, Hervé Saulignac και Sophie Pantel. Η Sophie Pantel, εκλεγμένη βουλευτής της Lozère, εξήγησε τους λόγους της στο France Bleu το βράδυ της Δευτέρας: «Ως υπεύθυνος άνθρωπος, επέλεξα να μην υποστηρίξω μια πρόταση μομφής που είναι αναποτελεσματική σε αυτό το πλαίσιο. Τα τρέχοντα ζητήματα απαιτούν ρεαλιστικές και εποικοδομητικές λύσεις και όχι συμβολικές χειρονομίες που κινδυνεύουν να επιδεινώσουν τις τρέχουσες κρίσεις».
Ο Dominique Potier, βουλευτής του Meurthe-et-Moselle, δεν υπέγραψε επειδή ήθελε «η Σοσιαλιστική Ομάδα να έχει τη δική της πρόταση μομφής», προκειμένου «να πούμε τι κάνουμε την επόμενη μέρα, ώστε να μην δώσουμε την εντύπωση ενός πιθανού χάους». Από την άλλη πλευρά, ανακοίνωσε ότι θα ψηφίσει υπέρ της πρότασης μομφής που κατέθεσε το Εθνικό Λαϊκό Κόμμα – την οποία δεν είχε υπογράψει – εκτός εάν ο Μισέλ Μπαρνιέ έκανε πλήρη στροφή. Ο συνάδελφός του Ζεράρ Λεζέλ φέρεται να βρίσκεται στην ίδια γραμμή μαζί του.
Τα άλλα δύο εκλεγμένα μέλη που δεν υπέγραψαν την πρόταση μομφής του Νέου Λαϊκού Μετώπου είναι μέλη της ομάδας GDR (Gauche Démocratique et Républicaine). Ο ένας είναι μέλος του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, ο Yannick Monnet, βουλευτής του Allier, ο άλλος είναι βουλευτής της Νέας Καληδονίας, ο Emmanuel Tjibaou, ο οποίος είναι επίσης πρόεδρος ενός κόμματος υπέρ της ανεξαρτησίας που είναι μέλος του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου των Κανακ και σοσιαλιστής.
Οι κοινοβουλευτικές ομάδες La France insoumise και Les Écologistes υπέγραψαν ενιαία το κείμενο με στόχο την ανατροπή του Μισέλ Μπαρνιέ και των υπουργών του. Αλλά η απουσία υπογραφής δεν σημαίνει απαραίτητα και απουσία ψήφου στη διάρκεια της ψηφοφορίας. Ό,τι κι αν συμβεί, οι ελάχιστοι που θα είναι απρόθυμοι δεν θα είναι αρκετοί για να ανατρέψουν έναν συσχετισμό δυνάμεων που είναι εξαιρετικά δυσμενής για τον πρωθυπουργό.
Συνολικά, οι 185 αριστεροί βουλευτές που υπέγραψαν την πρόταση, στους οποίους θα πρέπει κατά πάσα πιθανότητα να προστεθούν και οι 126 βουλευτές της Εθνικής Συσπείρωσης, αποτελούν την απόλυτη πλειοψηφία των 311 εκλεγμένων βουλευτών που μπορούν να αποδοκιμάσουν την κυβέρνηση Μπαρνιέ, η οποία θα είναι έτσι η πρώτη που θα υποπέσει σε αυτή τη διαδικασία εδώ και 62 χρόνια.
Οι επικρατέστεροι διάδοχοι του Μισέλ Μπαρνιέ
Εν αναμονή της ψηφοφορίας επί της πρότασης μομφής η Le Figaro παρουσιάζει τα ονόματα που έχουν πέσει στο «τραπέζι» ως πιθανοί διάδοχοι του Μισέλ Μπαρνιέ.
Φρανσουά Μπαϊρού, ιστορικός σύμμαχος του Μακρόν
Ο επικεφαλής του Δημοκρατικού Κινήματος φαίνεται περισσότερο από ποτέ να είναι σε θέση να κερδίσει τον πρωθυπουργικό θώκο. «Φυσικά ο Φρανσουά Μπαϊρού βρίσκεται σε αυτό το πλαίσιο, αλλά δεν είναι μόνο θέμα του ανθρώπου», παραδέχτηκε ο Μαρκ Φενσό, επικεφαλής των κεντρώων βουλευτών, στο France Inter σήμερα Τρίτη το πρωί.
Σε αυτή τη λεπτή εξίσωση, χωρίς σαφή πλειοψηφία στη Συνέλευση, ο δήμαρχος του Pau (Pyrénées-Atlantiques) εικάζεται ότι θα βρει υποστήριξη σε ορισμένα από τα αριστερά έδρανα, ενώ ταυτόχρονα θα πείσει τους βουλευτές της Εθνικής Συσπείρωσης. «Η υποψηφιότητα του Μπαϊρού έχει το πλεονέκτημα ότι ηρεμεί την Εθνική Συσπείρωση, ενώ καθησυχάζει στην αριστερά», συνοψίζει ένας παρατηρητής. Ασυμβίβαστος με τις θέσεις του κόμματος με τη φλόγα, ο Φρανσουά Μπαϊρού διατηρεί ωστόσο μια μορφή σεβασμού προς τη Μαρίν Λεπέν, την οποία υποστήριξε στις τελευταίες προεδρικές εκλογές στο όνομα του πλουραλισμού.
Ήδη από το περασμένο καλοκαίρι, ο Ύπατος Αρμοστής για τον Προγραμματισμό -το όνομα του οποίου είχε ήδη κυκλοφορήσει για τον Ματινιόν- υποστήριζε σε κάθε περίπτωση μια «ανιδιοτελή, πλουραλιστική και συνεκτική κυβέρνηση», αποτελούμενη από «προσωπικότητες με χαρακτήρα», όπως ανέφερε στη Le Figaro στα μέσα Αυγούστου. Πρόκειται για ιδέες που αναμφίβολα ανέπτυξε με τον σημαίνοντα γενικό γραμματέα του Μεγάρου των Ηλυσίων, Alexis Kohler, τον οποίο υποδέχθηκε στις αρχές Νοεμβρίου στην πατρίδα του, το Pau. Οι δύο άνδρες συναντήθηκαν μάλιστα ξανά στις αρχές της περασμένης εβδομάδας υπό άκρα μυστικότητα στο Ελιζέ.
Σεμπαστιάν Λεκορνί, πιστός στον αρχηγό του κράτους
Πρόκειται για έναν από τους τελευταίους επιζώντες της προεδρίας του Εμανουέλ Μακρόν. Πιστός υποστηρικτής του αρχηγού του κράτους, ο Σεμπαστιάν Λεκορνί συμμετέχει σε όλες τις κυβερνητικές ομάδες από το 2017, με αποκορύφωμα τον διορισμό του στη θέση του υπουργού Ενόπλων Δυνάμεων. Επαναδιορισθείς από τον Μισέλ Μπαρνιέ, ο Μακρονιστής έχει το πλεονέκτημα ότι εκτιμάται από τον «νέο κόσμο», ενώ έχει ακολουθήσει μια πιο παραδοσιακή πολιτική καριέρα. Κεκίνησε ως κοινοβουλευτικός βοηθός, στη συνέχεια μια πρώτη θητεία ως δήμαρχος πριν γίνει γερουσιαστής της περιφέρειας Ερ.
Έχοντας τη φήμη του διακριτικού διαπραγματευτή, ο υπουργός θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως συνδετικός κρίκος με τα δεξιά έδρανα, από τα οποία προέρχεται και με τα οποία διατηρεί καλές σχέσεις. Σε αντίθεση με τον Μισέλ Μπαρνιέ, τον οποίο η Μαρίν Λεπέν κατηγορεί για έλλειψη «διακριτικότητας», ο Σεμπαστιάν Λεκορνί διατηρεί σχέσεις συνεργασίας με τα εθνικιστικές δυνάμεις, τις οποίες φροντίζει να αντιμετωπίζει με τον ίδιο σεβασμό όπως και τα άλλα κόμματα. Ο γερουσιαστής του Ερ- ένας από τους λίγους στους οποίους μπορεί να υπολογίζει ο αρχηγός του κράτους – εκλέγεται επίσης σε εδάφη που κατέκτησε η Εθνική Συσπείρωση.
Τον Ιανουάριο, το όνομά του είχε συζητηθεί για να αντικαταστήσει την Ελίζαμπεθ Μπορν στο Ματινιόν, πριν η επιλογή του Προέδρου καταλήξει στον Γκαμπριέλ Ατάλ. «Όλοι πιστεύουν ότι είναι πολύ έξυπνος, αλλά αυτό δεν κάνει πολιτική», του καταλογίζει ένας βουλευτής των Ρεπουμπλικανών, ο οποίος αποτιμά μάλλον καυστικά τη δράση του. Ενισχυμένη, η περίπτωση του Λεκορνί θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει ένταση σε ένα μέρος του προεδρικού στρατοπέδου, το οποίο φοβάται ότι ο προσανατολισμός του εκτελεστικού οργάνου είναι υπερβολικά ευνοϊκός για την Εθνική Συσπείρωση.
Ρολάν Λεσκίρ, ο ιστορικός περιπατητής
Άγνωστος στο ευρύ κοινό, ο Ρολάν Λεσκίρ έχει γίνει ένας από τους τελευταίους ιστορικούς περιπατητές με την καλύτερη θέση στο Κοινοβούλιο. Σκοπεύει να χρησιμοποιήσει αυτή την επιρροή για να επιστρέψει στην «υπέρβαση των διαιρέσεων», όπως είχε πει ο αρχηγός του κράτους. Ένα μήνα μετά το διορισμό του Μισέλ Μπαρνιέ στα τέλη Οκτωβρίου, ο πρώην εντεταλμένος υπουργός Βιομηχανίας διατύπωσε στην εφημερίδα Le Figaro την ιδέα ενός «συνασπισμού των λογικών ανθρώπων». «Ο μόνος αριθμητικός τρόπος να διαχειριστούμε αυτή τη Συνέλευση χωρίς να χρειαστούμε τη Μαρίν Λεπέν», εκμυστηρεύτηκε, σαν να προεξοφλούσε την πτώση της κυβέρνησης.
Μερνάρ Καζενέβ, Η εκδίκηση του Ματινιόν
Η αναμενόμενη πτώση του Μισέλ Μπαρνιέ, ο οποίος υποτίθεται ότι θα λειτουργούσε ως γέφυρα μεταξύ της δεξιάς και του προεδρικού στρατοπέδου, επανέφερε στο προσκήνιο την υπόθεση του πρώην υπουργού Εσωτερικών.Μιλώντας στο BFMTV σήμερα το πρωί της Τρίτης, ο επικεφαλής του Σοσιαλιστικού Κόμματος, Ολιβιέ Φορ, δεν απέκλεισε εντελώς τον διορισμό του Μπερνάρ Καζενέβ, υπό την προϋπόθεση ότι θα μεταφέρει «το πρόγραμμα του Νέου Λαϊκού Μετώπου και θα το προτείνει στο Κοινοβούλιο». Ο αρχηγός του κράτους, ο οποίος δέχθηκε τον πρώην σοσιαλιστή τον περασμένο Σεπτέμβριο, φαίνεται προς το παρόν να κοιτάζει περισσότερο προς τα δεξιά παρά προς τα αριστερά του.
Μπρούνο Ρεταγιό, από το Υπουργείο Εσωτερικών προς το Ματινιόν
Μετακομίζοντας στο Beauvau, ο Μπρουνο Ρεταγιό ανέλαβε το πιο «καυτό» χαρτοφυλάκιο της κυβέρνησης. Από την αρχή, αυτό το υπουργείο του επέτρεψε να εδραιώσει την παρουσία του στα μέσα ενημέρωσης, ενώ παράλληλα διατύπωσε τη φιλοδοξία του «να εγκαθιδρύσει την τάξη». Ένας νόμος για την καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών, ένας νέος νόμος για τη μετανάστευση… Μια σταθερή στάση για την οποία, το περιβάλλον του μπορούσε να συγχαρεί τον εαυτό του, έφτασε στο σημείο να αποσταθεροποιήσει τους αντιπάλους του στην Εθνική Συσπείρωση.
Σε αρκετές περιπτώσεις, ο υπουργός Εσωτερικών δεν δίστασε να παίξει με τις κόκκινες γραμμές των (περιστασιακών) συμμάχων του Μακρόν, αναλαμβάνοντας να ξεκινήσει «θετική πολεμική» στη δημόσια συζήτηση. Όσον αφορά τις σχέσεις του με τον αρχηγό του κράτους, το περιβάλλον του μας διαβεβαιώνει ότι είναι «καλές», με τα δύο μέρη να σέβονται ο ένας τα καθήκοντα του άλλου. Μιλώντας στη Le Figaro, ο κορυφαίος αστυνομικός της Γαλλίας δήλωσε, και στη συνέχεια επαναβεβαίωσε: «Η αφοσίωσή μου στον αρχηγό του κράτους είναι δεδομένη».
Ξαβιέ Μπερτράν, πίσω στη χάρη
Ο Ξαβιέ Μπερτράν εξετάστηκε σοβαρά για ένα διάστημα, αλλά η Εθνική Συσπείρωση άσκησε βέτο στις αρχές του φθινοπώρου. Η Μαρίν Λεπέν και το κόμμα της, που έχουν πολύ κακές σχέσεις με το αφεντικό του κόμματος των Ρεπουμπλικανών της Hauts-de-France, απείλησαν να τον αποδοκιμάσουν μόλις ανέλαβε τη θέση του στο Ματινιόν.
Στο προεδρικό στρατόπεδο, ορισμένοι θέλουν ακόμη να πιστεύουν στις πιθανότητες του πρώην υπουργού Εργασίας να έχει αντίκτυπο τρεις μήνες αργότερα. Κατά την άποψή τους, ο Ξαβιέ Μπερτράν, ακόμη και αν αποστρέφεται την Εθνική Συσπείρωση, θα μπορούσε να κρατήσει τα δεξιά έδρανα, ενώ θα μπορούσε να μιλήσει στους αριστερούς. Επιστρέφοντας στο προσκήνιο αυτό το καλοκαίρι, έχει σε κάθε περίπτωση δείξει ότι είναι έτοιμος να αναλάβει τον ρόλο του πρωθυπουργού.
Ο τεχνοκράτης πρωθυπουργός
Ένα τελευταίο χαρτί παραμένει στο γραφείο του Εμανουέλ Μακρόν. Ελλείψει πολιτικών επιλογών, ο αρχηγός του κράτους θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο διορισμού μιας «τεχνοκρατικής κυβέρνησης» αποτελούμενης από εμπειρογνώμονες και ειδικούς. Πρόκειται για ένα νέο είδος ομάδας, που όμοιό της δεν έχει ξαναδοκιμαστεί στη Γαλλία, και της οποίας θα μπορούσε να ηγηθεί, για παράδειγμα, ο διοικητής της Τράπεζας της Γαλλίας, François Villeroy de Galhau.
Ένα άλλο τεχνοκρατικό προφίλ είναι αυτό του Τιερί Μπρετόν, πρώην επικεφαλής της France Télécom και της Atos, πρώην υπουργού Οικονομικών της Γαλλίας και πρώην Ευρωπαίου Επιτρόπου για την εσωτερική αγορά. Αν και ο Εμανουέλ Μακρόν ήθελε να τον διορίσει εκ νέου στις Βρυξέλλες, παραιτήθηκε με πάταγο στα μέσα Σεπτεμβρίου, υποστηρίζοντας ότι η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν άσκησε πιέσεις στη Γαλλία για να προτείνει άλλον υποψήφιο. Θα μπορούσε να γίνει ο επόμενος ένοικος του Ματινιόν; “Αδύνατον, δεδομένης της μισθοδοσίας του και της πώλησης των μετοχών της Atos”, λέει ένας ενημερωμένος παρατηρητής του πολιτικού κόσμου.
Το σενάριο της ανανέωσης του Μισέλ Μπαρνιέ
Τίποτα δεν εμποδίζει τον Εμανουέλ Μακρόν να επαναδιορίσει τον Μισέλ Μπαρνιέ, ακόμη και αν καταψηφιστεί από την Εθνοσυνέλευση. Το 1962, ο Ζορζ Πομπιντού, ο οποίος επίσης ανατράπηκε με πρόταση μομφής, επανήλθε στη θέση του πρωθυπουργού λίγες εβδομάδες μετά την παραίτησή του. Η διαφορά ήταν ότι, τότε, ο στρατηγός ντε Γκωλ είχε ζητήσει διάλυση, τα αποτελέσματα της οποίας είχαν ενισχύσει την πλειοψηφία του.
Η ιδέα κερδίζει δειλά-δειλά έδαφος στις τάξεις της «κοινής βάσης». Στη Le Figaro στα τέλη Νοεμβρίου, η Valérie Bazin-Malgras, μέλος του κόμματος των Ρεπουμπλικανών, κάλεσε σαφώς τον αρχηγό του κράτους να «αγνοήσει» την ετυμηγορία των βουλευτών. Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και με μια νέα κυβέρνηση, ο Μισέλ Μπαρνιέ κινδυνεύει να ανατραπεί άμεσα από μια νέα πρόταση μομφής.
Εν αναμονή της επίσκεψης Τραμπ βασικό επίδικο η σταθερότητα
Στο μεταξύ, κύκλοι προσκείμενοι στο περιβάλλον του ευρισκόμενου σε επίσημη επίσκεψη στη Σαουδική Αραβία Γάλλου προέδρου αναφέρουν ότι το κύριο μέλημά του είναι «η σταθερότητα της χώρας» και ότι προς το παρόν εξετάζει διάφορους πιθανούς αντικαταστάτες του Μισέλ Μπαρνιέ στο τιμόνι της κυβέρνησης. Οικονομικοί αναλυτές υπογραμμίζουν τον κίνδυνο που ελλοχεύει να εισέλθει το 2025 χωρίς η Γαλλία να έχει εγκεκριμένο κρατικό προϋπολογισμό. Στην ακραία αυτή περίπτωση το γαλλικό κράτος δεν θα είναι σε θέση να αντεπεξέλθει στις οικονομικές υποχρεώσεις του με όσα αυτό συνεπάγεται για τη γαλλική και ευρωπαϊκή οικονομία. Μοναδικό διεθνές προηγούμενο είναι το shutdown στις ΗΠΑ, μέσα όμως σε ένα πλαίσιο εντελώς διαφορετικό από αυτό της Γαλλίας. Ο Γάλλος υπουργός Οικονομίας Αντουάν Αρμάν έκρουσε σήμερα τον κώδωνα του κινδύνου δηλώνοντας σε τηλεοπτικό σταθμό πως με την πρόταση μομφής τίθεται σε κίνδυνο η Γαλλία. Μία Γαλλία που ανεξαρτήτως όλων αυτών ετοιμάζεται να εισέλθει από την ερχόμενη Πέμπτη σε έναν κύκλο απεργιακών κινητοποιήσεων, αλλά και να υποδεχθεί το Σάββατο στην ανακαινισμένη πλέον Παναγία των Παρισίων αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων από ολόκληρο τον κόσμο, με guest star τον νικητή των αμερικανικών εκλογών Ντόναλντ Τραμπ.
