Τέλη Αυγούστου, ανώτατα στελέχη του Πενταγώνου συναντήθηκαν με Ευρωπαίους διπλωμάτες και τους μετέφεραν ένα αυστηρό μήνυμα: η Ουάσιγκτον σκοπεύει να περιορίσει μέρος της στρατιωτικής βοήθειας προς τις χώρες της Βαλτικής –Λετονία, Λιθουανία και Εσθονία– μέλη του ΝΑΤΟ που συνορεύουν με τη Ρωσία. Σύμφωνα με το Reuters, η είδηση προκάλεσε αμηχανία και ανησυχία, καθώς ενίσχυσε τον φόβο ότι οι ΗΠΑ αποσύρουν σταδιακά την προσοχή τους από την περιοχή, αφήνοντας περιθώριο στον Βλαντίμιρ Πούτιν να εντείνει την επιθετική του πολιτική.
Ο Αμερικανός αξιωματούχος Ντέιβιντ Μπέικερ τόνισε τότε στους Ευρωπαίους συνομιλητές του ότι η ήπειρος πρέπει να πάψει να εξαρτάται σε τόσο μεγάλο βαθμό από την αμερικανική στρατιωτική στήριξη, προειδοποιώντας ότι υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ ο στρατός των ΗΠΑ θα στραφεί σε άλλες προτεραιότητες.
Ρωσικές προκλήσεις
Οι φόβοι των Ευρωπαίων δεν άργησαν να επιβεβαιωθούν. Ρωσικά μαχητικά MiG-31 παραβίασαν την Παρασκευή τον εναέριο χώρο της Εσθονίας για περίπου δέκα λεπτά, πριν αναχαιτιστούν από ιταλικά F-35. Σχεδόν ταυτόχρονα, άλλα ρωσικά αεροσκάφη πέταξαν πάνω από πολωνική πετρελαϊκή πλατφόρμα, ενώ την προηγούμενη εβδομάδα drones από τη Ρωσία είχαν εισέλθει στον πολωνικό εναέριο χώρο, όπου τελικά καταρρίφθηκαν. Η Μόσχα διέψευσε τις κατηγορίες, υποστηρίζοντας ότι τα αεροσκάφη της κινήθηκαν αποκλειστικά πάνω από διεθνή ύδατα.
Η στάση Τραμπ
Η αντίδραση των ΗΠΑ ήταν χλιαρή. Ο Ντόναλντ Τραμπ απέφυγε για ώρες να σχολιάσει την παραβίαση στην Εσθονία, περιοριζόμενος αργότερα να δηλώσει πως «θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μεγάλο πρόβλημα». Μετά το περιστατικό στην Πολωνία, είχε ανεβάσει στο Truth Social ένα αινιγματικό μήνυμα: «Πάμε!». Η στάση αυτή, σύμφωνα με διπλωμάτες, αντικατοπτρίζει την απομάκρυνση της Ουάσιγκτον από την ενεργή διπλωματία.
Μετά από μια περίοδο έντονων πρωτοβουλιών, που περιλάμβανε μέχρι και τη συνάντηση με τον Πούτιν στην Αλάσκα, ο Τραμπ δείχνει πλέον να στρέφει την προσοχή του σε εσωτερικά ζητήματα – από το έγκλημα έως τη μεταναστευτική πολιτική. Παράλληλα, ζητά από την Ευρώπη να αναλάβει μεγαλύτερο βάρος, προειδοποιώντας ότι οι ΗΠΑ δεν θα αναλάβουν μόνες τους την πίεση στη Μόσχα.
Αστάθεια και διπλωματικά ρήγματα
Η ασυνεπής στάση του Αμερικανού προέδρου προκαλεί αμηχανία στους συμμάχους. Ενώ τον Ιούνιο είχε απειλήσει τη Ρωσία με κυρώσεις και είχε δεσμευθεί να στείλει νέα συστήματα Patriot στην Ουκρανία, στη συνέχεια εμφανίστηκε πρόθυμος να συζητήσει μια ειρήνη χωρίς κατάπαυση του πυρός – θέση που εξυπηρετεί το Κρεμλίνο.
Παράλληλα, έχει ζητήσει από τους Ευρωπαίους να επιβάλουν αυστηρούς δασμούς στην Κίνα και την Ινδία για τις αγορές ρωσικού πετρελαίου, ως προϋπόθεση για να υπάρξει αμερικανική στήριξη. Αρκετοί διπλωμάτες θεωρούν ότι τέτοιες απαιτήσεις είναι δύσκολο να υλοποιηθούν και ενδέχεται να αποτελούν πολιτική παγίδα.
Αβέβαιο το μέλλον
Η μετριοπαθής στάση των ΗΠΑ απέναντι στις τελευταίες ρωσικές κινήσεις ενδέχεται, σύμφωνα με αναλυτές, να ενθαρρύνει περαιτέρω τον Πούτιν. «Η αποχώρηση της Ουάσιγκτον θα δώσει έδαφος σε πιο προκλητικές ενέργειες, καθώς η Ρωσία θεωρεί την Ευρώπη πιο αδύναμη χωρίς την αμερικανική υποστήριξη», σημειώνει ο Άλεξ Πλίτσας του Atlantic Council.
Ήδη, βαλτικές χώρες έχουν απευθύνει επιστολές προς την Ουάσιγκτον, ζητώντας να αναθεωρηθεί η απόφαση περί περιορισμού στρατιωτικής βοήθειας. Όμως, αξιωματούχος του Λευκού Οίκου σχολίασε με νόημα: «Πολλοί από τους Ευρωπαίους συμμάχους μας είναι ανάμεσα στους πλουσιότερους στον κόσμο. Είναι απολύτως ικανοί να χρηματοδοτήσουν οι ίδιοι αυτά τα προγράμματα».
