Η Κλαούντια Καρντινάλε έφυγε από τη ζωή στις 23 Σεπτεμβρίου 2025, σε ηλικία 87 ετών. Μαζί της δεν χάνεται απλώς μια ηθοποιός, αλλά μια προσωπικότητα που άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στον διεθνή κινηματογράφο και την κοινωνία.
Η Καρντινάλε δεν ήταν μόνο σύμβολο μεσογειακής ομορφιάς, αλλά και μια γυναίκα που πάλεψε ώστε το σώμα και η φωνή της να μη θεωρηθούν ιδιοκτησία άλλων.
Πίσω από τα πλατό του Βισκόντι, του Φελίνι και του Λεόνε, πίσω από τον θρύλο «Κλαούντια Καρντινάλε» υπήρχε μια ζωή σημαδεμένη από μυστικά, περίπλοκες σχέσεις και δύσκολους έρωτες.
Η σεξουαλική κακοποίηση και ο κρυφός τοκετός
Η Κλαούντια Καρντινάλε γεννήθηκε το 1938 στην Τύνιδα και ήταν κόρη Σικελών μεταναστών. Στα νεανικά της χρόνια βίωσε την ανδρική βία, κάτι που άργησε να αποκαλύψει. Μετά από δεκαετίες, σε μια από τις πιο ειλικρινείς συνεντεύξεις της, στην Corriere della Sera, είχε εξομολογηθεί: «Ένας άνδρας που δεν γνώριζα, πολύ μεγαλύτερός μου, με ανάγκασε να μπω σε ένα αυτοκίνητο και με βίασε», είχε εξομολογηθεί.
Από εκείνη τη φρικτή εμπειρία γεννήθηκε ο γιος της, Πάτρικ, τον οποίο έφερε στον κόσμο στο Λονδίνο το 1958, μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα.
Το περιβάλλον της, και κυρίως ο Φράνκο Κριστάλντι, παραγωγός ταινιών και τότε σύντροφός της, αποφάσισαν να το κρατήσουν κρυφό. Η ηθοποιός, μόλις 20 ετών και στην αρχή μιας πολλά υποσχόμενης καριέρας, δεν μπορούσε να φανεί «σημαδεμένη» από μια μητρότητα εκτός γάμου.
Ο Πάτρικ αναγνωρίστηκε ως υιοθετημένος γιος του Κριστάλντι. Η Κλαούντια τον προστάτευσε με έναν επώδυνο σιωπηλό τρόπο, εξηγώντας χρόνια αργότερα στην ίδια συνέντευξη πόσο την είχε σημαδέψει αυτή η επιβολή: «Ήθελε να κρατηθεί μυστική η γέννηση του παιδιού, δεν ήθελε καν να ζήσει μαζί μας», είχε εξομολογηθεί για τον Κριστάλντι.
Ο «Πυγμαλίων» Φράνκο Κριστάλντι και το «κλουβί» της Καρντινάλε
Ο Κριστάλντι υπήρξε ο πρώτος μεγάλος έρωτας της Καρντινάλε, αλλά και η πρώτη της «φυλακή». Ήταν ένας ισχυρός άνδρας, σημαντικός παραγωγός του ιταλικού κινηματογράφου της δεκαετίας του ’60. Εκείνος την προώθησε στον κινηματογραφικό κόσμο, αλλά η σχέση τους ποτέ δεν ήταν ισότιμη.
Η ίδια θυμόταν έναν άνισο δεσμό, όπου οι αποφάσεις —επαγγελματικές και προσωπικές— δεν ήταν ποτέ πραγματικά δικές της. Εκείνος αποφάσισε ότι ο γιος της έπρεπε να μείνει κρυφός. Εκείνος επέβαλε την εικόνα μιας αιθέριας και αποστασιοποιημένης ηθοποιού, που η ίδια έπρεπε να υπερασπιστεί με κάθε κόστος.
Αργότερα, η Καρντινάλε θα δήλωνε: «Εκείνα τα χρόνια δεν ήμουν ελεύθερη. Δεν επέλεγα. Ζούσα μια ζωή αποφασισμένη από άλλους. Μαζί του ήμουν πρακτικά μια υπάλληλος, μια υποτελής που πληρωνόταν μηνιαίως για τις τέσσερις ταινίες που έκανε το χρόνο: ούτε καν με φώναζε με το όνομά μου, αλλά με το επίθετο. Ένιωθα αιχμάλωτη· οι γονείς μου ήταν οργισμένοι».
Οι απαγορευμένοι και οι ζωντανοί έρωτες
Έζησε έρωτες με άνδρες που σημάδεψαν την ιστορία του ευρωπαϊκού κινηματογράφου, όπως ο Αλέν Ντελόν, ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι και ο Ομάρ Σαρίφ.
Με τον Ντελόν είχε μια έντονη και ακανόνιστη σχέση, που τη θυμόταν με στοργή και νοσταλγία, χωρίς να μοιραστεί ποτέ λεπτομέρειες: «Ο Αλέν ήταν όμορφος, εύθραυστος και αλαζόνας. Μαζί του ήταν αδύνατο να μη ζήσεις τα πάντα στο μέγιστο».
Όταν εκείνος έφυγε από τη ζωή, η ηθοποιός του αφιέρωσε ένα μήνυμα, αναβιώνοντας ξανά τις αξέχαστες σκηνές από τον «Γατόπαρδο»: «Ο χορός τελείωσε. Ο Τάνκρετι ανέβηκε να χορέψει με τα αστέρια… Πάντα δική σου, Αγγελική».
Μαζί γύρισαν πέντε ταινίες: «Όταν τελειώσαμε, υπήρχε μια ουρά από άνδρες και γυναίκες που περίμεναν για να κοιμηθούν μαζί του», είχε αφηγηθεί η ίδια κατά τον εορτασμό των 80ων γενεθλίων της στη Νάπολη. «Θα μπορούσαμε να είχαμε έναν ερωτικό δεσμό, αλλά αντ’ αυτού γίναμε ένα μυθικό ζευγάρι που ποτέ δεν έχασε οπτική επαφή».
Ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι υπήρξε άλλος ένας σύντροφος στη ζωή της και στα πλατό. Μαζί γύρισαν πολλές ταινίες που έγραψαν ιστορία και διατήρησαν μια μυστική σχέση που ποτέ δεν έγινε επίσημη. Η Κλαούντια τον περιέγραφε ως έναν άνθρωπο ειρωνικό και ελεύθερο: «Λένε ότι είχαμε ένα φλερτ, ότι ερωτευτήκαμε. Μα ποιον έρωτα; Σε εκείνον, ναι, θα του άρεσε: ήταν τρελά ερωτευμένος μαζί μου».
Στη συνέχεια ήρθε ο Πασκουάλε Σκουιτιέρι. Η συνάντηση με τον Ναπολιτάνο σκηνοθέτη αποτέλεσε σημείο καμπής στη ζωή της. Η Καρντινάλε έζησε μαζί του από το 1971 μέχρι το θάνατό του το 2017. «Με τον Πασκουάλε ήμουν ο εαυτός μου, όχι μια φιγούρα που έπρεπε να προστατευτεί ή να ελεγχθεί, αλλά μια γυναίκα», είπε. Από τη σχέση τους γεννήθηκε η δεύτερη κόρη της, Κλόντια. Μαζί του μπόρεσε επιτέλους να ζήσει έναν έρωτα ανοιχτό, χωρίς περιορισμούς: «Ο Πασκουάλε είναι ο άνθρωπος με τον οποίο μοιράστηκα τα πάντα: ήμουν εγώ που τον επέλεξα».
Με τα χρόνια, η Καρντινάλε μετακόμισε πολλές φορές: Ρώμη, Παρίσι και, τέλος, στην γαλλική εξοχή κοντά στο Φοντενμπλό, όπου βρήκε καταφύγιο, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, στο Νεμούρ. Ποτέ δεν έπαψε να στηρίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ατομική ελευθερία. Δεν επέτρεψε ποτέ στον εαυτό της να γίνει νοσταλγική. Συνέχισε να παρακολουθεί φεστιβάλ, να δέχεται τιμές και βραβεία, με ένα ανεπιτήδευτο χαμόγελο.
Μία ζωή με «μότο» την ελευθερία
Αν υπάρχει ένα κοινό νήμα σε όλη την ιδιωτική της ζωή, αυτό είναι η πάλη για την ελευθερία. Ελευθερία απέναντι στους άνδρες που ήθελαν να την κάνουν «κτήμα» τους, απέναντι στους παραγωγούς που προσπαθούσαν να χτίσουν το «είδωλό» της απέναντι στα κλισέ που ήθελαν να τη βλέπουν μόνο ως «την όμορφη Ιταλίδα».
Δεν της άρεσαν οι μεγάλες συνεντεύξεις ούτε οι τηλεοπτικές εξομολογήσεις: «Επιλέγω τη σιωπή ακόμη κι αν σημαίνει να φαίνομαι γελοία, γιατί δεν μου αρέσουν οι λέξεις ούτε οι συζητήσεις. Η φλυαρία μου φαίνεται βαρετή, ακόμα και επικίνδυνη», είχε πει κάποτε. Δεν ήθελε να δείχνει τον πόνο, αλλά ούτε αρνιόταν τίποτα: «Ο χρόνος δεν με άλλαξε. Ήμουν και θα παραμείνω αδάμαστη».
