Το μυστήριο της Ιεράς Σινδόνης του Τορίνου

Ένα μεσαιωνικό χειρόγραφο που ανακαλύφθηκε πρόσφατα αποκαλύπτει ότι η αυθεντικότητα της Ιεράς Σινδόνης του Τορίνου, ένα λινό ύφασμα 4.26 μέτρων, που θεωρείται πως τύλιξε το σταυρωμένο σώμα του Ιησού, είχε αμφισβητηθεί ήδη από το 1355.

Το κείμενο, που αναλύεται στο Journal of Medieval History, χρονολογείται μεταξύ 1355 και 1382 (αν και οι ερευνητές θεωρούν πιθανότερο ότι γράφτηκε μετά το 1370).

Το κείμενο, αποκαλύπτει ότι ο Νορμανδός θεολόγος Νικόλας Ορέσμιος (ο οποίος αργότερα έγινε επίσκοπος της Λιζιέ), απορρίπτει την καθαρότητα και αυθεντικότητα της Σινδόνης, ως αποτέλεσμα απάτης «κληρικών».

Το γραπτό του Ορέσμιου

Τα γραπτά του, που σήμερα θεωρούνται η παλαιότερη καταγεγραμμένη αμφισβήτηση του κειμηλίου, προηγούνται της μέχρι πρότινος γνωστής πρώτης επίσημης κριτικής του επισκόπου της Τρουά, Πιερ ντ’ Αρσί, το 1389.

Ακόμη, ο επίσκοπος απορρίπτει τη Σινδόνη, λέγοντας πως είναι απάτη και αναφέρει πως, ένας προκάτοχός του είχε κάνει το ίδιο περίπου το 1355. Το έγγραφο του Ορέσμιου, το οποίο ανακαλύφθηκε από τους επιφανείς ιστορικούς, Alain Boureau και Béatrice Delaurenti, κατηγορεί τον κλήρο επειδή μηχανεύεται “θαύματα” για ν’ αποσπά προσφορές για χάρη των εκκλησιών, αναφέροντας ως παράδειγμα τη Σινδόνη που εκτίθετο στη Λιρέ της Γαλλίας.

«Ο Νικόλαος Ορέσμιος, δεν επέλεξε ένα τυχαίο ιερό κείμενο ως παράδειγμα εξαπάτησης, ενορχηστρωμένης από τον κλήρο. Ο Ορέσμιος επέλεξε την περίπτωση του ναού στη Λιρέ ως χαρακτηριστικό παράδειγμα ψεμάτων που επινοήθηκαν από τον κλήρο», εξηγεί ο συγγραφέας της μελέτης και ιστορικός Nicolas Sarzeaud από το καθολικό πανεπιστήμιο της Λουβαίν, σε δήλωσή του.

«Το στοιχείο που κάνει το γραπτό του Ορέσμιου να ξεχωρίζει, είναι η προσπάθειά του να προσφέρει λογικές εξηγήσεις για ανεξήγητα φαινόμενα, παρά να τα ερμηνεύσει ως θεϊκά ή δαιμονικά. Ακόμη, ο φιλόσοφος εξετάζει μαρτυρίες ανάλογα με την αξιοπιστία τους και προειδοποιεί να μην δίνεται βάση σε φήμες», αναφέρει.

Ο Sarzeaud πιστεύει πως, ο Ορέσμιος έμαθε για την απάτη της Λιρέ ως βασιλικός σύμβουλος, τη δεκαετία του 1350. Η Σινδόνη εκτέθηκε στη Λιρέ μέχρι περίπου το 1355, όταν ο επίσκοπος της Τρουά, διέταξε την απομάκρυνσή της έπειτα από μελέτες που αποκάλυψαν σκηνοθετημένα θαύματα και πληρωμένους ηθοποιούς, όπως αναφέρει το newsweek.

Παρέμεινε για δεκαετίες κρυμμένη μέχρι που ο Πάπας Κλήμης Ζ’, επέτρεψε να εκτεθεί ξανά, υπό τον αυστηρό όρο ότι θα παρουσιαζόταν ως «αναπαράσταση» της αυθεντικής Σινδόνης και όχι ως το πρωτότυπο κειμήλιο.

Στη συνέχεια, το 1389, η Σινδόνη ανακηρύχθηκε πλαστή σε υπόμνημα προς τον Πάπα Κλήμη Ζ’.  Ο επίσκοπος ζήτησε ακόμη και από τον Κάρολο ΣΤ’ της Γαλλίας να σταματήσουν οι εκθέσεις της Σινδόνης, επειδή είναι ένα «κατασκευασμένο ύφασμα, το οποίο παρουσιάζεται τεχνηέντως».

«Η Σινδόνη είναι η πιο τεκμηριωμένη περίπτωση ψευδεπίγραφου αντικειμένου του Μεσαίωνα και ένα από τα λίγα παραδείγματα αιρετικής πρακτικής που σταμάτησαν η Εκκλησία και οι κληρικοί», εξήγησε ο Sarzeaud.

Φέροντας μια αχνή απεικόνιση της μπροστινής και οπίσθιας όψης ενός άνδρα, που συνάδει με τις παραδοσιακές απεικονίσεις του Ιησού μετά τη Σταύρωσή του, η Σινδόνη υπήρξε για αιώνες αντικείμενο διαμάχης, αν και πολλοί εξακολουθούν να πιστεύουν στην αυθεντικότητά της.

Περισσότερα στοιχεία που συμφωνούν με το έγγραφο του Ορέσμιου

Προηγούμενες χρονολογήσεις με ραδιοάνθρακα, ανάγουν την προέλευση της Σινδόνης στα τέλη του 13ου ή του 14ου αιώνα, ενώ μια τρισδιάστατη ανάλυση που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Archaeometry, κατέληξε στο συμπέρασμα πως, το ύφασμα ήταν τυλιγμένο γύρω από ένα γλυπτό, όχι από το σώμα του Ιησού.

O καθηγητής Andrea Nicolotti, κορυφαίος ειδικός στη Σινδόνη και καθηγητής Ιστορίας, Χριστιανισμού και Εκκλησιών στο πανεπιστήμιο του Τορίνο, υποστηρίζει πως, το έγγραφο του Ορέσμιου «εμπλουτίζει τα ιστορικά στοιχεία που δείχνουν πως, ακόμη και στον Μεσαίωνα, γνώριζαν πως η Σινδόνη δεν ήταν αυθεντική».

«Η άποψη του Ορέσμιου, είναι πολύ σημαντική επειδή έρχεται από έναν άνθρωπο που δεν είχε εμπλακεί προσωπικά στην αντιμαχία – άρα δεν είχε κάποιο συμφέρον να στηρίξει τη θέση του», λέει χαρακτηριστικά.