Η φυσική δραστηριότητα είναι ευεργετική. Το γνωρίζεις, το επιβεβαιώνουν οι επιστημονικές έρευνες και το αισθάνεσαι μετά από κάθε προπόνηση. Παρ’ όλα αυτά, το σώμα συχνά αντιστέκεται, το μυαλό βρίσκει δικαιολογίες και το ραντεβού με το γυμναστήριο ή το μάθημα yoga ακυρώνεται συνεχώς. Δεν σημαίνει πως είσαι τεμπέλης∙ ο ανθρώπινος εγκέφαλος εξελικτικά έχει προγραμματιστεί να αποφεύγει την αχρείαστη κατανάλωση ενέργειας. Η αδράνεια είναι εγγεγραμμένη στη φύση μας. Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να τον «εκπαιδεύσουμε» διαφορετικά.
Η δύναμη της ανταμοιβής
Έρευνες στη συμπεριφορική ψυχολογία δείχνουν ότι ο συνδυασμός μιας απαιτητικής δραστηριότητας (όπως η άσκηση) με μια άμεση ανταμοιβή αυξάνει θεαματικά τις πιθανότητες να επαναληφθεί. Αυτή η μέθοδος είναι γνωστή ως «δέσιμο του πρέπει με το θέλω» ή temptation bundling.
Ιδέες στην πράξη:
-
Άκου την αγαπημένη σου μουσική μόνο όταν γυμνάζεσαι.
-
Δες τη σειρά που σου αρέσει μόνο ενώ βρίσκεσαι στον διάδρομο.
-
Απόλαυσε τον καφέ σου αφού ολοκληρώσεις την προπόνηση.
Όταν ο εγκέφαλος αρχίσει να συνδέει την άσκηση με μικρές καθημερινές απολαύσεις, θα την επιδιώκει αντί να την αποφεύγει.
Αναδιαμόρφωση της σκέψης
Η εσωτερική γλώσσα που χρησιμοποιούμε έχει καθοριστική σημασία. Αν λες «πρέπει να ασκηθώ επειδή έφαγα πολύ», η γυμναστική μοιάζει με τιμωρία. Αντίθετα, αν πεις «θέλω να ασκηθώ γιατί με κάνει να αισθάνομαι καλύτερα», την αντιλαμβάνεσαι ως αυτοφροντίδα.
Η αλλαγή οπτικής – από αγγαρεία σε πράξη που ενδυναμώνει – μειώνει την ψυχική αντίσταση. Ακόμα και η μικρή πρόοδος, όπως μία επιπλέον επανάληψη, ενεργοποιεί τα κέντρα ανταμοιβής του εγκεφάλου και δημιουργεί έναν θετικό κύκλο ψυχολογικής επιβράβευσης.
Καταγραφή συναισθημάτων και όχι μόνο στόχων
Μία ακόμη αποτελεσματική στρατηγική είναι η εστίαση στο πώς νιώθεις μετά την άσκηση αντί σε απώτερους στόχους όπως η απώλεια βάρους ή η αύξηση μυϊκής μάζας. Οι μακροπρόθεσμοι στόχοι δεν επαρκούν πάντα για να σε κινητοποιήσουν.
Έρευνες δείχνουν πως όταν καταγράφεις τα θετικά συναισθήματα μετά την προπόνηση – περισσότερη ενέργεια, καλύτερη διάθεση, αυξημένη αυτοπεποίθηση – ο εγκέφαλος «εκπαιδεύεται» να αναζητά αυτά τα συναισθήματα, ενισχύοντας την εσωτερική παρακίνηση.
Η συνέπεια ως ψυχολογικός μηχανισμός
Η πειθαρχία στην άσκηση δεν εξαρτάται αποκλειστικά από θέληση ή φυσική κατάσταση, αλλά από την κατανόηση και αξιοποίηση των ψυχολογικών μηχανισμών που μας κινητοποιούν. Ο στόχος δεν είναι να πιέζεις τον εαυτό σου, αλλά να τον βοηθάς να θέλει αυτό που γνωρίζει ότι έχει ανάγκη.
