Η υψηλή αρτηριακή πίεση δεν είναι μόνο πρόβλημα των ενηλίκων· βλάπτει σοβαρά την υγεία ακόμη και στην παιδική ηλικία. Νέα αμερικανική μελέτη αποκαλύπτει ότι ακόμη και επτάχρονα παιδιά με τιμές πίεσης πάνω από τον μέσο όρο – έστω κι αν δεν χαρακτηρίζονται υπερτασικά – διατρέχουν 50% υψηλότερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου από καρδιαγγειακά αίτια, ιδίως γύρω στην ηλικία των 50 ετών.
Τα πρώτα αποτελέσματα της μελέτης παρουσιάστηκαν πρόσφατα στο συνέδριο της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας στη Βαλτιμόρη και ταυτόχρονα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό JAMA της Αμερικανικής Ιατρικής Εταιρείας.
Αύξηση κινδύνου κατά 40%-50%
«Εκπλαγήκαμε όταν ανακαλύψαμε ότι η αρτηριακή πίεση στην παιδική ηλικία συνδέεται με σοβαρές επιπτώσεις δεκαετίες αργότερα» τόνισε η Αλέξα Φρίντμαν, επίκουρη καθηγήτρια Προληπτικής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Νορθγουέστερν. Όπως εξήγησε, το να εμφανίζει ένα παιδί υπέρταση ή έστω αυξημένες τιμές πίεσης στην ηλικία των επτά ετών, μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα καρδιαγγειακού θανάτου κατά 40%-50% μέσα στην ενήλικη ζωή.
Η ίδια επισήμανε ότι τα ευρήματα αναδεικνύουν τη σημασία του πρώιμου ελέγχου της πίεσης και της υιοθέτησης στρατηγικών πρόληψης για την καλή καρδιαγγειακή υγεία ήδη από την παιδική ηλικία.
Η καινοτομία της μελέτης
Μέχρι σήμερα, ερευνητικά δεδομένα είχαν δείξει ότι η υψηλή πίεση στην παιδική ηλικία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο στην ενήλικη ζωή. Μια μελέτη του 2022 είχε καταδείξει ότι παιδιά με αυξημένη πίεση γύρω στα 12 έτη παρουσίαζαν αυξημένο κίνδυνο θανάτου από καρδιά ήδη στα 46 έτη.
Η παρούσα έρευνα είναι η πρώτη που μελέτησε τόσο τη συστολική (η «πάνω» ένδειξη στο πιεσόμετρο) όσο και τη διαστολική πίεση (η «κάτω» ένδειξη) στην παιδική ηλικία και τη σχέση τους με τον μακροπρόθεσμο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά αίτια.
Έλεγχος από τα τρία χρόνια
Σύμφωνα με τις οδηγίες της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής, η αρτηριακή πίεση πρέπει να ελέγχεται σε κάθε ετήσιο ραντεβού υγείας από την ηλικία των τριών ετών.
Σχεδιασμός και δείγμα της μελέτης
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τον Εθνικό Δείκτη Θνησιμότητας για να μελετήσουν τις αιτίες θανάτου σε 38.252 παιδιά από 12 περιοχές των ΗΠΑ.
Η πίεση των παιδιών καταγράφηκε σε ηλικία 7 ετών στο πλαίσιο του Collaborative Perinatal Project (CPP), του μεγαλύτερου προγράμματος καταγραφής της επίδρασης της κύησης και των περιγεννητικών παραγόντων στην παιδική υγεία (1959-1965).
Για μεγαλύτερη ακρίβεια, οι αναλύσεις προσαρμόστηκαν σε δημογραφικά δεδομένα και στον Δείκτη Μάζας Σώματος, ώστε να αποκλειστεί η επίδραση παραγόντων όπως η παιδική παχυσαρκία.
Αποτελέσματα παρακολούθησης μισού αιώνα
Μετά από 54 χρόνια παρακολούθησης (μέχρι το 2016), τα ευρήματα ήταν αποκαλυπτικά:
-
Παιδιά με υψηλότερη συστολική ή διαστολική πίεση στα 7 τους είχαν αυξημένες πιθανότητες να πεθάνουν από καρδιαγγειακή νόσο μέχρι τα 50.
-
Ο κίνδυνος ήταν μεγαλύτερος για όσα βρίσκονταν στο ανώτερο 10% των τιμών πίεσης ανάλογα με ηλικία, φύλο και ύψος.
-
Από τους 2.837 θανάτους που καταγράφηκαν, οι 504 αποδόθηκαν σε καρδιαγγειακά αίτια.
-
Ακόμη και ήπια αυξημένη πίεση (εντός φυσιολογικών ορίων) συνδέθηκε με αυξημένο κίνδυνο: 13% για τη συστολική και 18% για τη διαστολική.
-
Στις 150 οικογένειες αδελφών που συμμετείχαν, το παιδί με την υψηλότερη πίεση εμφάνιζε κατά 15%-19% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου, ανεξάρτητα από το κοινό οικογενειακό περιβάλλον.
Μήνυμα πρόληψης
Όπως υπογραμμίζει η Δρ Φρίντμαν: «Ακόμη και στην παιδική ηλικία, η αρτηριακή πίεση έχει σημασία. Η παρακολούθησή της είναι κρίσιμη, γιατί τα δεδομένα δείχνουν ότι μπορεί να καθορίσει την υγεία σε ολόκληρη τη διάρκεια της ζωής».
Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν και να ελέγχουν τα επίπεδα της πίεσης των παιδιών τους, ώστε να προλάβουν μελλοντικές καρδιαγγειακές επιπλοκές.
