Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: περισσότερα από 1 δισεκατομμύριο άτομα σε όλο τον κόσμο ζουν σήμερα με ψυχικές διαταραχές, γεγονός που καθιστά την ψυχική υγεία μία από τις πιο επείγουσες προκλήσεις δημόσιας υγείας της εποχής μας.
Οι ψυχικές παθήσεις καταγράφονται ήδη ως η δεύτερη μεγαλύτερη αιτία μακροχρόνιας αναπηρίας, ενώ έχουν και τεράστιες οικονομικές προεκτάσεις. Σύμφωνα με τις εκθέσεις «Η Ψυχική Υγεία Σήμερα στον Κόσμο» και Άτλας Ψυχικής Υγείας 2024, η κατάθλιψη και το άγχος κοστίζουν στην παγκόσμια οικονομία περίπου 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως, κυρίως λόγω της μειωμένης παραγωγικότητας.
Ηχηρή προειδοποίηση του ΠΟΥ
Ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, Δρ. Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, ήταν σαφής:
«Η μεταμόρφωση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας είναι μία από τις πιο επείγουσες προκλήσεις δημόσιας υγείας. Η επένδυση στην ψυχική υγεία σημαίνει επένδυση στους ανθρώπους, στις κοινότητες και στις οικονομίες — μια επένδυση που καμία χώρα δεν μπορεί να αγνοήσει. Κάθε κυβέρνηση και κάθε ηγέτης έχει την ευθύνη να δράσει άμεσα και να διασφαλίσει ότι η φροντίδα ψυχικής υγείας αντιμετωπίζεται όχι ως προνόμιο, αλλά ως βασικό δικαίωμα για όλους».
Σοκαριστικοί αριθμοί
-
727.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από αυτοκτονία το 2021, με την αυτοκτονία να αποτελεί κύρια αιτία θανάτου στους νέους, ανεξαρτήτως χώρας ή κοινωνικής τάξης.
-
Ο στόχος του ΟΗΕ είναι η μείωση των αυτοκτονιών κατά 33% έως το 2030, ωστόσο με τα σημερινά δεδομένα η εκτιμώμενη μείωση περιορίζεται στο 12%.
-
Οι γυναίκες πλήττονται δυσανάλογα από τις ψυχικές διαταραχές, ενώ το άγχος και η κατάθλιψη παραμένουν οι πιο συχνές παθήσεις.
-
Η ανεπαρκής πρόσβαση σε φροντίδα είναι ιδιαίτερα έντονη σε χώρες χαμηλού εισοδήματος, όπου κάτω από το 10% των ασθενών λαμβάνει την αναγκαία θεραπεία.
Προτάσεις του ΠΟΥ προς τις κυβερνήσεις
Ο ΠΟΥ καλεί τις χώρες να προχωρήσουν σε:
-
Δίκαιη χρηματοδότηση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας.
-
Νομικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις που θα διασφαλίζουν τα δικαιώματα των ασθενών.
-
Ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού με περισσότερους ειδικούς ψυχικής υγείας.
-
Κοινοτική και εξατομικευμένη φροντίδα, που θα φέρει τις υπηρεσίες πιο κοντά στους πολίτες.
-
Ενσωμάτωση της ψυχικής υγείας στην πρωτοβάθμια φροντίδα για έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση.
Πρόληψη και νέες τάσεις
Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στην πρόληψη, με έμφαση σε:
-
προγράμματα ψυχικής υγείας για παιδιά,
-
δράσεις σε σχολεία,
-
προγράμματα πρόληψης αυτοκτονιών.
Παράλληλα, αναπτύσσεται η τηλεψυχιατρική, αν και παρατηρούνται ανισότητες στην πρόσβαση, ειδικά σε απομακρυσμένες περιοχές και φτωχότερες χώρες.
Παγκόσμια συνάντηση στη Νέα Υόρκη
Όλα αυτά τα στοιχεία θα βρεθούν στο επίκεντρο της Υψηλού Επιπέδου Συνάντησης του ΟΗΕ για τις μη μεταδοτικές ασθένειες και την προαγωγή της ψυχικής υγείας, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 25 Σεπτεμβρίου 2025 στη Νέα Υόρκη. Στόχος είναι η χάραξη κοινής στρατηγικής και η ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης κρίσης ψυχικής υγείας.
