Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να ενισχύσουμε τη λειτουργία του νου – από την άσκηση μέχρι την εκμάθηση καινούργιων δεξιοτήτων. Αλλά μπορεί ένα απλό άρωμα να συμβάλει ακόμη και στη μεγέθυνση του ίδιου του εγκεφάλου;
Σύμφωνα με έρευνα από τα Πανεπιστήμια του Κιότο και της Τσουκούμπα στην Ιαπωνία, η καθημερινή εισπνοή του αρώματος του τριαντάφυλλου φαίνεται να οδηγεί σε μετρήσιμες αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι γυναίκες που φορούσαν στα ρούχα τους έλαιο τριαντάφυλλου για έναν μήνα εμφάνισαν αύξηση στον όγκο της φαιάς ουσίας, σε αντίθεση με την ομάδα ελέγχου που χρησιμοποίησε απλό νερό.
Η μελέτη, δημοσιευμένη στο περιοδικό Brain Research Bulletin, θεωρείται η πρώτη που αποδεικνύει ότι η συστηματική έκθεση σε ένα άρωμα μπορεί να επιδράσει στη νευροπλαστικότητα. Η φαιά ουσία είναι κρίσιμη για τη μνήμη, την επεξεργασία πληροφοριών και τον έλεγχο κινήσεων. Αν και η αύξησή της δεν σημαίνει απαραίτητα άμεση βελτίωση των γνωστικών ικανοτήτων, τα δεδομένα ανοίγουν νέες προοπτικές για την πρόληψη ή την καθυστέρηση νευροεκφυλιστικών ασθενειών όπως η άνοια.
Το πείραμα
Οι επιστήμονες συγκέντρωσαν 50 γυναίκες εθελόντριες. Στις 28 ζητήθηκε να ψεκάζουν καθημερινά τα ρούχα τους με αιθέριο έλαιο τριαντάφυλλου, ενώ οι υπόλοιπες 22 χρησιμοποίησαν μόνο νερό. Με τη βοήθεια μαγνητικών τομογραφιών, διαπιστώθηκε αύξηση του όγκου της φαιάς ουσίας στην ομάδα που εκτέθηκε στο άρωμα.
Ωστόσο, η αύξηση δεν ήταν ομοιόμορφη σε όλες τις περιοχές του εγκεφάλου. Στην αμυγδαλή, υπεύθυνη για τη διαχείριση συναισθημάτων, και στον κογχομετωπιαίο φλοιό (OFC), που συνδέεται με την αντίληψη ευχάριστων αρωμάτων, η μεταβολή ήταν μικρή. Αντίθετα, στον οπίσθιο φλοιό του προσαγωγίου (PCC) – περιοχή που σχετίζεται με τη μνήμη και τη συσχέτιση – η αύξηση ήταν σημαντική.
Γιατί αυξάνεται η φαιά ουσία
Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι σε άτομα με διαταραχές στην όσφρηση, η αμυγδαλή είναι λιγότερο ενεργή, ενώ ο οπίσθιος φλοιός του προσαγωγίου δραστηριοποιείται περισσότερο για να αντισταθμίσει. Οι ερευνητές θεωρούν ότι κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στην παρούσα έρευνα: η αμυγδαλή δεν χρειάζεται να ειδοποιεί συνεχώς τον εγκέφαλο για το γνώριμο άρωμα του τριαντάφυλλου, όμως ο PCC καλείται να το επεξεργάζεται και να αποθηκεύει τις σχετικές αναμνήσεις.
Μια άλλη πιθανή ερμηνεία είναι ότι ο εγκέφαλος δεν κατατάσσει τη μυρωδιά του τριαντάφυλλου αποκλειστικά ως ευχάριστη. Εάν γίνεται αντιληπτή και ως ελαφρώς δυσάρεστη, ο PCC ίσως χρειάζεται να ρυθμίζει διαρκώς την αντίδραση, οδηγώντας τελικά σε αύξηση του όγκου της φαιάς ουσίας.
Νέες προοπτικές
Ανεξαρτήτως μηχανισμού, τα ευρήματα ανοίγουν ελπιδοφόρες προοπτικές. Ο οπίσθιος φλοιός του προσαγωγίου είναι γνωστό ότι συρρικνώνεται σε ασθενείς με Αλτσχάιμερ. Αν η διέγερση αυτής της περιοχής μέσω αρωμάτων μπορεί να επιβραδύνει την ατροφία, τότε η απλή χρήση ελαιόλαδου τριαντάφυλλου στα ρούχα θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια φθηνή και πρακτική μέθοδο πρόληψης.
Οι συγγραφείς τονίζουν ότι απαιτούνται περισσότερες δοκιμές με μεγαλύτερα δείγματα και διαφορετικά αρώματα ώστε να επιβεβαιωθεί ο ρόλος της όσφρησης στη νευροπλαστικότητα. Ωστόσο, το πρώτο αυτό βήμα δείχνει ότι η καθημερινή επαφή με ορισμένα αρώματα δεν βελτιώνει μόνο τη διάθεση, αλλά ίσως συμβάλλει και στη μακροπρόθεσμη υγεία του εγκεφάλου.
