Η καθημερινή σας συνήθεια να πίνετε καφέ φαίνεται ότι δεν προσφέρει μόνο μια δόση ενέργειας, αλλά και έναν τρόπο να καθυστερήσετε τη φθορά των κυττάρων σας. Σύμφωνα με νέα μελέτη από επιστήμονες του Πανεπιστημίου Queen Mary του Λονδίνου και του Ινστιτούτου Francis Crick – με επικεφαλής τον Έλληνα ερευνητή δρα Χαράλαμπο Ράλλη – η καφεΐνη αξιοποιεί έναν πανάρχαιο κυτταρικό μηχανισμό για να επιβραδύνει τη διαδικασία της γήρανσης.
Ένας διαχρονικός μηχανισμός ενέργειας
Η καφεΐνη έχει επανειλημμένα συνδεθεί με προστατευτικά οφέλη για την υγεία και μειωμένο κίνδυνο ασθενειών που σχετίζονται με το γήρας. Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο επηρεάζει τις κυτταρικές λειτουργίες παρέμενε ασαφής.
Η νέα έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Microbial Cell, βασίστηκε σε πειράματα σε μονοκύτταρους ζυμομύκητες (fission yeast), οργανισμούς με αξιοσημείωτες ομοιότητες με τα ανθρώπινα κύτταρα.
Προηγούμενες μελέτες της ίδιας ομάδας είχαν δείξει ότι η καφεΐνη παρατείνει τη ζωή των κυττάρων μέσω του μονοπατιού TOR (Target of Rapamycin), ενός βιολογικού «διακόπτη» που ρυθμίζει την ανάπτυξη ανάλογα με την τροφή και την ενέργεια. Το σύστημα TOR εξελίχθηκε πριν από περισσότερα από 500 εκατομμύρια χρόνια και αποτελεί θεμελιώδη ρυθμιστή της κυτταρικής λειτουργίας.
Η νέα ανακάλυψη: ο ρόλος του ΑΜΡΚ
Στη νεότερη αυτή μελέτη, οι ερευνητές διαπίστωσαν κάτι απρόσμενο: η καφεΐνη δεν δρα μόνο μέσω του TOR, αλλά ενεργοποιεί ένα άλλο σύστημα, γνωστό ως ΑΜΡΚ (AMP-activated protein kinase). Αυτό το μονοπάτι λειτουργεί σαν αισθητήρας ενέργειας, κινητοποιώντας τους μηχανισμούς άμυνας όταν τα κύτταρα αντιμετωπίζουν έλλειμμα καυσίμων.
Όπως εξήγησε ο Δρ. Ράλλης, «όταν οι ενεργειακές αποθήκες των κυττάρων μειώνονται, το ΑΜΡΚ ενεργοποιείται για να τα προστατεύσει. Η καφεΐνη φαίνεται ότι βοηθά να τεθεί αυτό το σύστημα σε λειτουργία, συμβάλλοντας έτσι στη μακροζωία των κυττάρων».
Σημαντικές ομοιότητες με φάρμακα για τον διαβήτη
Αξιοσημείωτο είναι ότι το ΑΜΡΚ αποτελεί τον στόχο της μετφορμίνης, ενός ευρέως χρησιμοποιούμενου αντιδιαβητικού φαρμάκου που μελετάται για τις πιθανές αντιγηραντικές του ιδιότητες, όπως και η ραπαμυκίνη.
Η μελέτη κατέδειξε πως η ενεργοποίηση του ΑΜΡΚ από την καφεΐνη ενισχύει την κυτταρική επιδιόρθωση, περιορίζει το στρες και ρυθμίζει την ανάπτυξη – διαδικασίες που σχετίζονται άμεσα με την επιβράδυνση της γήρανσης και την πρόληψη ασθενειών.
Στη μελέτη συμμετείχε και η Ελληνίδα ερευνήτρια Δέσποινα Σταματάκη από το Ινστιτούτο Francis Crick.
Προοπτικές για το μέλλον
Ο Δρ. Τζον-Πάτρικ Αλάο, πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης, υπογράμμισε πως τα αποτελέσματα αυτά ανοίγουν τον δρόμο για νέες μεθόδους παρέμβασης: «Πλέον μπορούμε να σκεφτούμε στρατηγικές που αξιοποιούν τη διατροφή, τον τρόπο ζωής ή και νέα φάρμακα για να ενισχύσουμε αυτά τα ευεργετικά αποτελέσματα».
Την επόμενη φορά που θα απολαμβάνετε τον καφέ σας, θυμηθείτε ότι δεν τονώνει μόνο εσάς – αλλά και τα κύτταρά σας, που πιθανότατα σας ευγνωμονούν.
