Επιμέλεια: Γιάννα Μυράτ
Η ΕΕ επικρίνεται για την αναστολή των κυρώσεων κατά της κυβέρνησης του Ισραήλ σε απάντηση στις ειρηνευτικές προσπάθειες του Ντόναλντ Τραμπ στη Μέση Ανατολή, καθώς η εύθραυστη εκεχειρία απειλείται.
Μετά τη συνάντηση με τους υπουργούς Εξωτερικών της ΕΕ τη Δευτέρα, η επικεφαλής της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής, Κάγια Κάλλας, ανακοίνωσε παύση των προσπαθειών αναστολής του προτιμησιακού εμπορίου με το Ισραήλ, και τις κυρώσεις κατά ατόμων που ευθύνονται για την τροφοδότηση της σύγκρουσης και από τις δύο πλευρές.
Το πλαίσιο έχει αλλάξει από τότε που προτάθηκαν τα μέτρα τον περασμένο μήνα, δήλωσε η Κάλλας. Σημειώνοντας «αποκλίνουσες απόψεις», είπε ότι οι υπουργοί συμφώνησαν: «Δεν προχωράμε τώρα με τα μέτρα, αλλά ούτε τα αποσύρουμε από το τραπέζι, επειδή η κατάσταση είναι εύθραυστη».
Άτομα που εργάζονταν για την ΕΕ σε ανώτερες θέσεις, μιλώντας ξεχωριστά, επέκριναν την απόφαση να μην προχωρήσουν οι κυρώσεις.
Ο Σβεν Κουν φον Μπούργκσντορφ, πρώην εκπρόσωπος της ΕΕ στα παλαιστινιακά εδάφη, δήλωσε στην Guardian ότι η Κάλλας έχασε «το νόημα» της νομικής λογοδοσίας. «Οι κυρώσεις δεν είναι απλώς ένα μέτρο για να παρακινηθεί ή να εξαναγκαστεί ένα τρίτο μέρος να αλλάξει ή να προσαρμόσει τη συμπεριφορά του. Τα περιοριστικά μέτρα αποτελούν μέρος των εργαλείων που έχει δώσει η ΕΕ στον εαυτό της για να αντιδρά σε παραβιάσεις τόσο του ευρωπαϊκού όσο και του διεθνούς δικαίου», είπε.
Η ΕΕ κατέληξε τον Ιούνιο στο συμπέρασμα ότι το Ισραήλ είχε παραβιάσει τις υποχρεώσεις του περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων βάσει της συμφωνίας σύνδεσής του, η οποία διέπει το εμπόριο και τη συνεργασία μεταξύ των δύο πλευρών. Οι νομικοί λένε ότι η ΕΕ είναι επίσης υποχρεωμένη να διασφαλίσει ότι η πολιτική της συμμορφώνεται με μια μη δεσμευτική γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου το 2024, η οποία απαιτεί από το Ισραήλ να τερματίσει την κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών το συντομότερο δυνατό.
Ο Μπούργκσντορφ συνδιοργάνωσε μια δήλωση που υπέγραψαν 414 πρώην ανώτεροι διπλωμάτες και αξιωματούχοι την περασμένη εβδομάδα, ζητώντας από την ΕΕ να αναλάβει ισχυρή δράση «ενάντια στους υπονομευτές και τους εξτρεμιστές και από τις δύο πλευρές», των οποίων οι ενέργειες έθεσαν σε κίνδυνο «την εγκαθίδρυση ενός μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους».
Η δήλωση χαιρέτισε το σχέδιο Τραμπ, αλλά σημείωσε ότι το ζήτημα της παλαιστινιακής αυτοδιάθεσης αντιμετωπίστηκε μόνο «αόριστα».
Η Ναταλί Τότσι, πρώην σύμβουλος δύο υψηλών εκπροσώπων εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, δήλωσε ότι η άρση των κυρώσεων θα ήταν το χειρότερο δυνατό αποτέλεσμα για την Ένωση.
«Αυτό είναι το τελευταίο πράγμα που θα έπρεπε να κάνουμε, επειδή αυτή είναι ακριβώς η στιγμή που πρέπει να διατηρήσουμε την πίεση. Επειδή όλοι γνωρίζουμε ότι σίγουρα δεν είναι δεδομένο ότι αυτό το σχέδιο θα εφαρμοστεί», δήλωσε η Τότσι, αναφερόμενη στην πρώτη φάση του σχεδίου του Τραμπ, η οποία έχει αμαυρωθεί από βία.
«Φοβάμαι ότι… οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τα θεσμικά όργανα… θα επιστρέψουν στα παλιά, οικεία πρότυπα», πρόσθεσε.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρόκειται να συζητήσουν τη σύγκρουση Ισραήλ-Γάζας σε σύνοδο κορυφής την Πέμπτη, αλλά εδώ και καιρό είναι βαθιά διχασμένοι για τη Μέση Ανατολή, μεταξύ ένθερμων υποστηρικτών της Παλαιστίνης, όπως η Ισπανία και η Ιρλανδία, και ένθερμων συμμάχων της εθνικιστικής κυβέρνησης του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, όπως η Ουγγαρία και η Τσεχική Δημοκρατία.
Ωστόσο, οι μαζικές διαμαρτυρίες σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ κατά του αριθμού των νεκρών και των δεινών στη Γάζα πυροδότησαν προτάσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον περασμένο μήνα για την αναστολή του προτιμησιακού εμπορίου και την επιβολή κυρώσεων σε άτομα που ευθύνονται για την τροφοδότηση της σύγκρουσης και από τις δύο πλευρές.
Ανώτερες πηγές της ΕΕ έχουν απορρίψει μια συχνά επαναλαμβανόμενη κριτική ότι το μπλοκ είναι «πληρωτής, όχι παίκτης» στη Μέση Ανατολή. Πρόκειται για μια κριτική που αναφέρεται στον ρόλο της ΕΕ ως του μεγαλύτερου δωρητή προς τους Παλαιστίνιους – 1,5 δισ. ευρώ σε ανθρωπιστική βοήθεια από τις 7 Οκτωβρίου – αλλά υποστηρίζει ότι το μπλοκ είναι πολύ διχασμένο για να έχει ειρηνευτική επιρροή.
Οι αξιωματούχοι της ΕΕ πιστεύουν ότι το μπλοκ θα πρέπει να εκπροσωπείται στο «συμβούλιο ειρήνης» του Τραμπ, αντανακλώντας την πιθανή συμβολή του στην ανοικοδόμηση της Γάζας. Οι αξιωματούχοι θέλουν επίσης τα κράτη του Κόλπου να συμμετέχουν στη χρηματοδότηση του κόστους ανοικοδόμησης, ύψους περίπου 70 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η ΕΕ χαιρέτισε το σχέδιο Τραμπ, αλλά σε ένα έγγραφο που διέρρευσε και είδε η Guardian αναφέρει ότι ο ρόλος της Παλαιστινιακής Αρχής και η λύση των δύο κρατών θα μπορούσαν να «αναλυθούν περαιτέρω». Το σχέδιο Τραμπ, σημειώνει το έγγραφο της ΕΕ, «δεν αντιμετωπίζει την κατάσταση στη Δυτική Όχθη».
