Οι πυρκαγιές σχετίζονται με άμεσες και ορατές απειλές, όπως τις φλόγες και τους καπνούς, αλλά νέα έρευνα αποτυπώνει έναν αόρατο κίνδυνο που προκαλούν, τις αυξημένες εκπομπές όζοντος.
Το αντιδραστικό μόριο οξυγόνου O3, σχεδόν αόρατη απειλή για τη δημόσια υγεία εκλύεται από τις πυρκαγιές, και βλάπτει τους πνεύμονες και άλλους ευαίσθητους ιστούς στο ανθρώπινο σώμα.
Νέα έρευνα υπό την ηγεσία του Πανεπιστημίου της Γιούτα τεκμηριώνει πώς ο καπνός των πυρκαγιών αυξάνει κατακόρυφα τις συγκεντρώσεις όζοντος, συχνά πάνω από τα επιτρεπτά επίπεδα για τη δημόσια υγείας, ακόμη και σε απομακρυσμένες περιοχές με λίγες ανθρώπινες πηγές εκπομπών ρύπων προδρόμων του όζοντος, όπως τα οξείδια του αζώτου (NOx).
Η έρευνα αυτή, που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα στο περιοδικό Atmospheric Environment, επισημαίνει τη διπλή δόση ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε περιοχές που δέχονται τους ρύπους των πυρκαγιών εξαιτίας των ανέμων, με υψηλά επίπεδα τόσο μικροσωματιδίων όσο και όζοντος. Εκτιμάται ότι η έκθεση στον καπνό προκαλεί 6.300 θανάτους ετησίως στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτό που περιπλέκει περαιτέρω την κατάσταση είναι το γεγονός ότι το όζον δεν απελευθερώνεται απευθείας στην ατμόσφαιρα, αλλά σχηματίζεται σε αυτήν όταν άτομα οξυγόνου από άλλους ρύπους συνδυάζονται σε μια φωτοχημική διαδικασία που περιλαμβάνει και το ηλιακό φως.
«Το ερώτημα που ήθελα να θέσω ήταν: αν δεν έχουμε αστικές εκπομπές, ας πούμε ότι μηδενίζουμε όλες τις εκπομπές, θα εξακολουθούμε να έχουμε πρόβλημα με το όζον;», δήλωσε ο κύριος συγγραφέας Derek Mallia, βοηθός καθηγητής ατμοσφαιρικών επιστημών. «Αυτή η μελέτη υποδηλώνει ότι θα μπορούσαμε να εξαλείψουμε όλες τις εκπομπές από ανθρωπογενείς πηγές NOx, αλλά οι πυρκαγιές μπορούν ακόμα να παράγουν μεγάλη ποσότητα όζοντος».
Η έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, κατά μέσο όρο, η παρουσία καπνού από πυρκαγιές αυξάνει τις συγκεντρώσεις όζοντος κατά 21 μέρη ανά δισεκατομμύριο (ppb). «Το όζον ήταν περίπου 20 έως 30% αυξημένο λόγω του καπνού από τις πυρκαγιές», είπε ο Mallia. «Αυτό είναι αρκετά σημαντικό.»
Για να περιπλέξει ακόμη περισσότερο τα πράγματα, η έρευνα διαπίστωσε ότι η σκίαση από τον ίδιο τον καπνό μεταβάλλει τις καιρικές συνθήκες και επιβραδύνει τον σχηματισμό όζοντος, μειώνοντας τα επίπεδα έως και 10 ppb εντός του νέφους.
«Υπάρχουν επίσης πολλά σωματίδια, τα οποία είναι επίσης ρύποι, αλλά μπορούν να εμποδίσουν το φως του ήλιου και, ως εκ τούτου, να μειώσουν την ποσότητα του ηλιακού φωτός που είναι διαθέσιμη για τη φωτοχημεία του όζοντος. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό μπορεί να είναι σημαντικό», είπε ο Mallia. «Αν βρίσκεστε ακριβώς πάνω από τη φωτιά, συνήθως υπάρχει αρκετή σκιά από τον καπνό που περιορίζει την ποσότητα του όζοντος. Αλλά αν απομακρυνθείτε αρκετά και ο καπνός γίνει σχετικά διάχυτος, συνήθως δεν είναι αρκετά πυκνός για να περιορίσει πραγματικά το όζον».
Το βασικό συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι τα υπάρχοντα μοντέλα πρέπει να βελτιωθούν, καθώς οι πυρκαγιές γίνονται πιο συχνές και σοβαρές με την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Εργαλεία όπως τα μοντέλα WRF-Sfire και WRF-Chem θα είναι απαραίτητα για την πρόβλεψη της ποιότητας του αέρα και την προστασία της δημόσιας υγείας κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, αλλά αυτά τα εργαλεία χρειάζονται συνεχή βελτίωση για να αντιμετωπίσουν τη σύνθετη δυναμική του καπνού.
