Τα μικροπλαστικά έχουν πια βρεθεί σχεδόν παντού γύρω μας: στο νερό, στα τρόφιμα, στα ρούχα, σε προϊόντα καλλυντικών και στο περιβάλλον. Όσον αφορά τα πλαστικά μπουκάλια νερού, ο κίνδυνος εμφάνισης τους αυξάνεται κάτω από ορισμένες συνθήκες. Ειδικά τα μπουκάλια μιας χρήσης, επειδή δεν είναι ανθεκτικά, μπορεί να απελευθερώσουν πλαστικά σωματίδια αλλά και χημικές ουσίες στο νερό, ιδιαίτερα αν εκτεθούν για ώρα σε υψηλές θερμοκρασίες.
Το υλικό των μπουκαλιών και οι επιδράσεις της θερμότητας
Τα πλαστικά μπουκάλια μιας χρήσης κατασκευάζονται από τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο (PET). Αν και φαίνονται συμπαγή, στην πραγματικότητα έχουν δομή σαν «μπλεγμένο δίχτυ», από όπου μόρια και χημικές ενώσεις μπορούν να διαρρεύσουν με τον χρόνο. Η θερμότητα και το υπεριώδες φως επιταχύνουν αυτή τη διαδικασία, υποβαθμίζοντας το υλικό.
Μελέτη του 2023 έδειξε ότι διάφορα πλαστικά που εκτέθηκαν σε υπεριώδη ακτινοβολία και θερμοκρασία 37°C απελευθέρωσαν μικροσωματίδια και νανοσωματίδια, ενώ τα ίδια υλικά που φυλάχτηκαν σε σκοτεινό ψυγείο στους 40°C απελευθέρωσαν ελάχιστα.
Οι κίνδυνοι για την υγεία
Ένα μεμονωμένο περιστατικό κατανάλωσης νερού από ζεστό πλαστικό μπουκάλι μάλλον έχει χαμηλό ρίσκο, αλλά η επαναλαμβανόμενη ή μακροχρόνια έκθεση ίσως είναι πιο ανησυχητική. Ο Jaime Ross, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Ρόουντ Άιλαντ, σημειώνει ότι η θερμότητα μπορεί επίσης να ενισχύσει την ανάπτυξη παθογόνων οργανισμών.
Τα νανοπλαστικά (κάτω από 1 μικρόμετρο) μπορούν να φτάσουν σε όργανα όπως το συκώτι, τα νεφρά, το στομάχι, τον πλακούντα, τους πνεύμονες, τον εγκέφαλο και την καρδιά, ακόμα και σε αιμοσφαίρια ή στο μητρικό γάλα. Παράλληλα, ορισμένες χημικές ουσίες του πλαστικού, όπως οι φαινόλες, έχουν συνδεθεί με προβλήματα εγκυμοσύνης και ανησυχίες για τη νευροαναπτυξιακή υγεία.
Ωστόσο, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι οι συνέπειες δεν είναι πλήρως γνωστές, αφού η έρευνα γύρω από τα μικροπλαστικά είναι ακόμη σε εξέλιξη.
Οι θέσεις των αρχών και των ειδικών
Η FDA ελέγχει την ασφάλεια του εμφιαλωμένου νερού και της συσκευασίας του. Η Διεθνής Ένωση Εμφιαλωμένου Νερού υποστηρίζει ότι δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα ώστε να θεωρηθεί το νερό σημαντική πηγή πρόσληψης μικροπλαστικών.
Παράλληλα, ο Christopher Hine από την Κλινική του Κλίβελαντ εξηγεί ότι, σε περιπτώσεις ανάγκης, είναι προτιμότερο να πιει κάποιος νερό από ένα ζεσταμένο πλαστικό μπουκάλι, παρά να ρισκάρει αφυδάτωση, η οποία είναι πιο επικίνδυνη.
Ποιες είναι οι εναλλακτικές
Ακόμη και τα επαναχρησιμοποιούμενα μπουκάλια χωρίς BPA, αν και πιο ανθεκτικά, δεν απαλλάσσονται πλήρως από τον κίνδυνο. Οι καλύτερες επιλογές είναι μπουκάλια από γυαλί ή ανοξείδωτο ατσάλι.
Για όσους χρειάζεται να έχουν μπουκάλια νερού στο αυτοκίνητο, συνιστάται η αποθήκευση σε φορητό ψυγείο ή, αν δεν υπάρχει, τουλάχιστον κάτω από το κάθισμα ή στο πορτμπαγκάζ, σκεπασμένα με ύφασμα. Επίσης, η τακτική αντικατάσταση μπουκαλιών μειώνει τον κίνδυνο.
Τι ισχύει για τα τρόφιμα
Οι ίδιες αρχές ισχύουν και για τα πλαστικά δοχεία τροφίμων. Η αποθήκευση τους σε υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να οδηγήσει σε απελευθέρωση μικροπλαστικών και χημικών. Άρα, η έκθεση προέρχεται όχι μόνο από το νερό, αλλά και από κάθε τρόφιμο ή ρόφημα που βρίσκεται σε πλαστικό.
Ο ρόλος των ημερομηνιών λήξης
Οι ημερομηνίες λήξης στις συσκευασίες δεν αφορούν πάντα την αλλοίωση του προϊόντος, αλλά συχνά την αντοχή της ίδιας της συσκευασίας. Με τον χρόνο, μπορεί να αρχίσει να απελευθερώνει μικροπλαστικά και χημικές ουσίες, γι’ αυτό είναι σημαντικό να τις τηρούμε.
