Οι αμερικανικές αγορές βρέθηκαν σε ελεύθερη πτώση τη Δευτέρα, με τους επενδυτές να αντιδρούν στις οικονομικές πολιτικές του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Οι βασικοί δείκτες κατέγραψαν σημαντικές απώλειες, ενώ ο «δείκτης φόβου» (VIX) της Wall Street έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο για το 2025.
Το άνοιγμα του χρηματιστηρίου ξεκίνησε με έντονες απώλειες και παρά μια προσωρινή ανάκαμψη το απόγευμα, οι δείκτες έκλεισαν στο «κόκκινο».
Ο Dow Jones υποχώρησε κατά 890 μονάδες (2,08%), ενώ νωρίτερα είχε φτάσει να χάνει πάνω από 1.100 μονάδες. Ο S&P 500 σημείωσε πτώση 2,7%, ενώ ο Nasdaq κατέρρευσε κατά 4%, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση του από τον Σεπτέμβριο του 2022.
Αυτή η πτώση συνεχίζει μια αρνητική πορεία των τελευταίων εβδομάδων, με τους τρεις βασικούς δείκτες να έχουν πλέον «σβήσει» όλα τα κέρδη τους από τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ τον Νοέμβριο.
Ο ρόλος των δασμών και η ανησυχία των επενδυτών
Η αβεβαιότητα που έχει προκαλέσει η οικονομική πολιτική του Τραμπ, κυρίως μέσω των δασμών σε μεγάλους εμπορικούς εταίρους όπως ο Καναδάς, το Μεξικό και η Κίνα, έχει ανησυχήσει τους επενδυτές.
Η αγορά μετοχών έχει χάσει πάνω από 4 τρισεκατομμύρια δολάρια από το ιστορικό υψηλό του S&P 500 τον προηγούμενο μήνα, όταν η Wall Street υποδεχόταν θετικά το οικονομικό πρόγραμμα του Τραμπ.
«Έχουμε δει σαφώς μια μεγάλη μετατόπιση στο επενδυτικό κλίμα», δήλωσε η Ayako Yoshioka, ανώτερη αναλυτής επενδύσεων στην Wealth Enhancement. «Πολλά από αυτά που λειτουργούσαν πριν, τώρα δεν λειτουργούν».
Ο S&P 500 σημείωσε τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση του για το 2025, ενώ ο Nasdaq έκλεισε πάνω από 10% χαμηλότερα από το υψηλό του Δεκεμβρίου.
Οι δηλώσεις Τραμπ
Ο ίδιος ο Τραμπ υπεραμύνθηκε των πολιτικών του, δηλώνοντας ότι η κυβέρνησή του κάνει «πολύ μεγάλες» κινήσεις, ενώ αναγνώρισε ότι μπορεί να υπάρξει μια «περίοδος μετάβασης» ή «διαταραχής».
Σε ερώτηση για το αν ένα ενδεχόμενο οικονομικό σοκ μπορεί να οδηγήσει σε ύφεση, ο Τραμπ απάντησε: «Μισώ να κάνω τέτοιες προβλέψεις».
Ο Peter Orszag, διευθύνων σύμβουλος της Lazard, μιλώντας στο συνέδριο CERAWeek στο Χιούστον, είπε: «Το επίπεδο αβεβαιότητας που έχουν προκαλέσει οι εμπορικοί πόλεμοι, ειδικά σε σχέση με τον Καναδά, το Μεξικό και την Ευρώπη, έχει κάνει πολλές διοικήσεις επιχειρήσεων να επανεξετάσουν τη στρατηγική τους».
«Οι εντάσεις με την Κίνα είναι πιο κατανοητές, αλλά οι κινήσεις απέναντι στον Καναδά, το Μεξικό και την Ευρώπη είναι παράξενες. Αν αυτό δεν λυθεί μέσα στον επόμενο μήνα, μπορεί να προκαλέσει σοβαρή ζημιά στις οικονομικές προοπτικές των ΗΠΑ», πρόσθεσε.
Επιπλέον πιέσεις στην οικονομία και τις αγορές
Πέρα από τον εμπορικό πόλεμο, οι επενδυτές ανησυχούν και για την αβεβαιότητα γύρω από τη χρηματοδότηση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, καθώς υπάρχει κίνδυνος μερικού shutdown αν δεν εγκριθεί έγκαιρα ο νέος προϋπολογισμός.
«Η κυβέρνηση Τραμπ φαίνεται πιο ανεκτική απέναντι στην πτώση της αγοράς και ίσως ακόμα και σε μια ύφεση, εφόσον αυτό εξυπηρετεί τους ευρύτερους στόχους της», δήλωσε ο Ross Mayfield, επενδυτικός στρατηγός στην Baird.
«Αυτό είναι ένα ηχηρό μήνυμα για τη Wall Street».
Οι τεχνολογικές μετοχές που ηγήθηκαν της ανόδου το 2023 και το 2024 βρίσκονται τώρα υπό πίεση.
Ο τεχνολογικός κλάδος του S&P 500 σημείωσε πτώση 4,3%, ενώ οι μετοχές της Apple και της Nvidia έχασαν περίπου 5%. Η Tesla κατρακύλησε κατά 15%, χάνοντας 125 δισεκατομμύρια δολάρια από την κεφαλαιοποίησή της.
Παράλληλα, πλήγματα δέχθηκαν και τα κρυπτονομίσματα, με το bitcoin να σημειώνει πτώση 5%.
Η αντίδραση του Λευκού Οίκου
Οι σύμβουλοι του Τραμπ επιχείρησαν να υποβαθμίσουν τη σημασία της οικονομικής αναταραχής, επιμένοντας ότι πρόκειται για προσωρινή αστάθεια και ότι οι περικοπές του ομοσπονδιακού κράτους και η γενικότερη οικονομική πολιτική θα οδηγήσουν σύντομα σε οικονομική άνθηση.
Ο Kevin Hassett, επικεφαλής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου του Λευκού Οίκου, δήλωσε στο CNBC: «Υπάρχουν πολλοί λόγοι να είμαστε εξαιρετικά αισιόδοξοι για την οικονομία στο μέλλον. Σίγουρα, αυτό το τρίμηνο υπάρχουν κάποιες διακυμάνσεις στα δεδομένα. Αλλά αυτό που θα συμβεί είναι ότι το πρώτο τρίμηνο θα καταλήξει θετικά, και στο δεύτερο τρίμηνο θα δούμε την πραγματικότητα των φορολογικών περικοπών».
Ωστόσο, οι επενδυτές φαίνεται να παραμένουν επιφυλακτικοί. Οι Goldman Sachs και JPMorgan Chase υποβάθμισαν τις προβλέψεις τους για την ανάπτυξη του πρώτου τριμήνου, επικαλούμενες τους δασμούς και τη γενικότερη οικονομική αβεβαιότητα που έχει προκαλέσει η κυβέρνηση Τραμπ.
Καθώς προχωρά το 2025, εάν η κυβέρνηση Τραμπ συνεχίσει απτόητη την πολιτική της, ενδέχεται να δούμε μια βαθύτερη επιβράδυνση της οικονομίας που θα μπορούσε να προκαλέσει νέους κραδασμούς στις αγορές. Προς το παρόν, πάντως, οι εμπορικοί δασμοί του Τραμπ συνεχίζουν να προκαλούν σύγχυση στις επιχειρήσεις, τους καταναλωτές και τους επενδυτές.
Με πληροφορίες από: Reuters, CNN, Washington Post
