Μια διεπιστημονική μελέτη υποστηρίζει πως, ο μύθος του Μινώταυρου, τον οποίο σκότωσε ο Θησέας με τη βοήθεια του Μίτου της Αριάδνης, προήλθε από ψυχοενεργές ουσίες, σε συνδυασμό με το δαιδαλώδες αρχιτεκτονικό σχέδιο του ανακτόρου της Κνωσού.
Η ιστορία του Μινώταυρου είναι γνωστή για χιλιετίες. Το τέρας με το σώμα ανθρώπου και κεφάλι ταύρου που ήταν φυλακισμένο κάτω απ’ το Ανάκτορο της Κνωσού, στον Λαβύρινθο, είναι κεντρικό θέμα της μυθολογίας.
Μία νέα μελέτη της ανεξάρτητης ερευνήτριας Anna Eselevich, η οποία δεν έχει δημοσιευτεί πουθενά – την μοιράστηκε η ίδια στο διαδίκτυο, παρουσιάζει μια ανατρεπτική υπόθεση:
Πως ο Μινώταυρος δεν ήταν τέρας, αλλά η επήρεια των ναρκωτικών ουσιών σε συνδυασμό με το περιβάλλον των ανακτόρων, στη διάρκεια τελετουργικών της Μινωικής Κρήτης.
Η μελέτη συνδυάζει αρχαιολογικά, εικονογραφικά και μυθολογικά στοιχεία και υποστηρίζει ότι, ο διάσημος μύθος δημιουργήθηκε από ψυχεδελικές ουσίες που λαμβάνονταν στη διάρκεια των ιερών τελετών της Μινωικής Κρήτης.
Σημείο εκκίνησης της θεωρίας, είναι το ανάκτορο της Κνωσού.
Σύμφωνα με την μελέτη, το σχέδιό του είναι περίπλοκο, με περίκλειστους θαλάμους, ελικοειδείς διαδρόμους και απουσία φυσικού φωτός σε πολλά εσωτερικά δωμάτια.
Οι υπόγειοι αποθηκευτικοί χώροι, δημιουργούσαν μια μοναδική διάταξη που δημιουργούσε αισθητηριακή απομόνωση.
Ο λαβύρινθος στον μύθο, ίσως να αποκαλύπτει την ψυχολογική εμπειρία της μετακίνησης μέσα στον χώρο μετά από τελετουργικά που προκαλούσαν έκσταση, εξηγεί η Eselevich.
Η αρχιτεκτονική του χώρου που αποπροσανατολίζει – με τις σκάλες που δεν οδηγούν πουθενά, τους θαλάμους που δημιουργούν αντίλαλο και τα οπτικά εφέ – όλα αυτά γιγαντώνονταν στη διαταραγμένη κατάσταση συνείδησης που βρίσκονταν οι συμμετέχοντες.
Στο πλαίσιο της σύγχυσης και της απώλειας των αισθήσεων, το μυαλό ήταν επιρρεπές σε οράματα ή οπτασίες.
Ψυχοδραστικές ουσίες
Η έρευνα δεν περιορίζεται στην αρχιτεκτονική. Καθοριστικό ρόλο παίζουν και οι χημικές αποδείξεις.
Αναλύσεις από κεραμικά της Μινωικής εποχής, έχουν ταυτοποιήσει ιζήματα από οπιοειδή αλκαλοειδή, κρασί και άλλες φυτικές ουσίες οι οποίες, κατά πάσα περίπτωση λαμβάνονταν σε τελετουργικά πλαίσια.
Ο συνδυασμός του κρασιού που είχε υποστεί ζύμωση, παράγωγων από παπαρούνα και ενδημικών βοτάνων, όπως είναι το κρητικό δίκταμο, το γερούλι ή η μανδαγόρα, μπορεί να είχαν ως αποτέλεσμα έντονες οπτικές και ακουστικές ψευδαισθήσεις.
Οι πρακτικές με ενθεογόνα (ουσίες με ψυχοενεργά αποτελέσματα) έχουν καταγραφεί στην αρχαία Εγγύς Ανατολή και στο Αιγαίο.
Η εργασία αναφέρει μελέτες που μαρτυρούν την τελετουργική χρήση ναρκωτικών ουσιών στη Νεολιθική Ευρώπη, εδραιώνοντας ένα πολιτιστικό προγενέστερο για όσα μπορεί να πραγματοποιήθηκαν στην Κνωσό.
Το ιερό σύμβολο του Ταύρου
Για να κατανοήσουμε την μορφή του οράματος, πρέπει να καταλάβουμε τον κεντρικό ρόλο του ταύρου στον Μινωικό Πολιτισμό.
Τοιχογραφίες όπως τα “Ταυροκαθάψια” ή τα “Ιερά Κέρατα” και διάφορες αναθηματικές προσφορές, μαρτυρούν ότι ο ταύρος δεν ήταν απλώς ένα θυσιαστικό ζώο, αλλά ένα θεϊκό σύμβολο.
Σύμφωνα με την υπόθεση της μελέτης, σ’ ένα τελετουργικό μέθης, ένας πραγματικός ταύρος που βρισκόταν στις αίθουσες του ανακτόρου, μπορεί να έγινε αντιληπτός ως τρομακτικό ή θεϊκό ον.
Οι σκιές, οι ήχοι και οι επιδράσεις των ψυχοδραστικών ουσιών, είχαν διαστρεβλώσει την αντίληψη για το ζώο, κάνοντάς το να μοιάζει στα μάτια εκείνου που το κοίταξε, υβρίδιο ανάμεσα σε άνθρωπο και θηρίο.
Η Eselevich κάνει ανθρωπολογικούς παραλληρισμούς: Στους σαμάνους της Σιβηρίας, στα τελετουργικά με πεγιότ (ψυχοτρόπο φυτό) των Ιθαγενών Αμερικανών και τις τελετές των Αμαζόνων με αγιαχουάσκα (ψυχοδραστικό παρασκεύασμα), εμφανίζονται συχνά πνεύματα με την μορφή ζώων, υβριδίων, τεράτων ή παραμορφωμένων αναλογιών. Ο Μινώταυρος, το τέρας με το κεφάλι ταύρου και το σώμα ανθρώπου, μπορεί να είναι μια παρόμοια ψευδαίσθηση.
Πιθανή σύνδεση με τη δουλεία
Η μελέτη αναφέρει και το αμφιλεγόμενο θέμα της δουλείας στην Μινωική Κρήτη. Αν και τα αρχαιολογικά στοιχεία είναι περιορισμένα, οι περισσότεροι ακαδημαϊκοί πιστεύουν ότι υπήρχε κάποιας μορφής δουλεία, όπως σχεδόν σε όλες τις κοινωνίες της Εποχής του Χαλκού.
Η καλά οργανωμένη οικονομία των ανακτόρων σε πόλεις όπως ήταν η Κνωσός και η Φαιστός, είναι σχεδόν σίγουρο ότι είχε ανάγκη από εργατικό δυναμικό, το οποίο δεν αποτελούταν μόνο από ελεύθερους εργάτες, αλλά και υποτελείς δούλους ή αιχμάλωτους πολέμου. Η έρευνα υποδηλώνει την ύπαρξη αιχμαλώτων από άλλες πόλεις – όπως οι νεαροί Αθηναίοι στον μύθο του Μινώταυρου, που μπορεί να έφτασαν στο ανάκτορο ως δούλοι – ή για να συμμετέχουν σε τελετουργικές πρακτικές.
Μπορεί να παρέμεναν κλεισμένοι, για προσωρινή κράτηση – ή για μύηση, στους μικρούς θαλάμους, χωρίς παράθυρα που βρίσκονται βαθιά στα συμπλέγματα του ανακτόρου – ενισχύοντας τον συμβολικό έλεγχο που είχε το ανάκτορο σε άτομα εκτός αυτού.
Από την ψευδαίσθηση στον μύθο
Η έρευνα καταλήγει στο συμπέρασμα πως, η εμπειρία της αναμέτρησης με τον ταύρο, σε ένα ιερό πλαίσιο και με συμμετέχοντες με διαταραγμένη συνείδηση, μπορεί να διατηρήθηκε μέσα από την προφορική παράδοση, με την μορφή της ισχυρής αναμέτρησης με έναν φύλακα που ήταν μισός άνθρωπος και μισός ταύρος.
Με το πέρασμα του χρόνου και την διάδοση της παράδοσης, η εικόνα αποκρυσταλλώθηκε στον Μύθο του Μινώταυρου.
Η διαδικασία μέσα από την οποία το όραμα μετατρέπεται σε συμβολικό αφήγημα, έχει καταγραφεί στους σαμάνους και σε μυστηριακές θρησκείες. Έτσι και ο Μινώταυρος, μπορεί να μην είναι αποτέλεσμα αντικειμενικής παρατήρησης, αλλά μια περίπτωση που η συγγραφέας περιγράφει ως “οραματιστική ανθρωπολογία”.
H μελέτη καταλήγει πως, “Ο Μινώταυρος, αποτελεί απόδειξη της δύναμης διαταραγμένων συνειδήσεων να διαμορφώνουν τη συλλογική σκέψη”.
Υπήρξε ο Μινώταυρος;
Για να επαληθεύσει την υπόθεσή της, η μελέτη περιλαμβάνει ένα παράρτημα με λεπτομερείς κατευθυντήριες για μελλοντική έρευνα.
Ανάμεσα στις προτάσεις είναι:
- Αρχαιοχημική ανάλυση: Χημική ανάλυση των αρχαιολογικών ευρημάτων: Προτείνει να πραγματοποιηθούν πιο αναλυτικές μελέτες των ιζημάτων στα μινωικά αγγεία, με τη χρήση τεχνικών χρωματογραφίας για τον εντοπισμό της παρουσίας οπιούχων, παραισθησιογόνων βοτάνων και κρασιού.
- Χωρική ανάλυση της Κνωσού: Προτείνει τη χρήση λογισμικού τρισδιάστατης απεικόνισης και χωρικής ανάλυσης για την μελέτη της φωτεινότητας, των συνδέσεων ανάμεσα στα δωμάτια, των μοτίβων του ήχου και της κυκλοφορίας μέσα στο ανάκτορο και τη σύγκρισή τους με σύγχρονες μελέτες για την απώλεια των αισθήσεων.
- Συγκριτική εθνογραφική μελέτη: Προτείνει την καταγραφή παραδειγμάτων από άλλους πολιτισμούς όπου παρουσιάζονται ταύροι ή άλλα οράματα στη διάρκεια τελετουργιών με μέθη, ώστε να επαληθευτεί η ερμηνεία του Μινώταυρου ως οραματικού αρχετύπου.
- Εικονογραφική ανάλυση: Η επανεξέταση της μινωικής τέχνης, όπως των νωπογραφιών που απεικονίζουν τα “Ταυροκαθάψια”, ή “τον Πρίγκηπα των Κρίνων” σε αναζήτηση συμβόλων που να μαρτυρούν παραισθήσεις ή διαστρεβλωμένη αντίληψη.
- Πειραματική αρχαιολογία: Προτείνει την εξομοίωση των αισθητηριακών συνθηκών της Κνωσού – με τη χρήση εικονικής πραγματικότητας για την μελέτη των επιπτώσεων στην αντίληψη και την πιθανότητα εμπειριών οραματισμού, σε ελεγχόμενο πλαίσιο.
Το φιλόδοξο διεπιστημονικό ερευνητικό πρόγραμμα στοχεύει στην ανακάλυψη των ψυχό – πνευματικών απαρχών ενός από τους πιο διαχρονικούς μύθους της ανθρωπότητας, μεταμορφώνοντας για πάντα την αντίληψή μας για το τέρας που ήταν εγκλωβισμένο στον Λαβύρινθο.
