Ηλεκτρονικό διαβατήριο την εποχή της πανδημίας, επιγράφεται το άρθρο του Επίκουρου Καθηγητή Παθολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και Προέδρου Δ.Σ. ΓΝΑ «Η ΕΛΠΙΣ» , το οποίο και ακολουθεί
Την εβδομάδα που μας πέρασε, οι υγειονομικές αρχές των ΗΠΑ ανακοίνωσαν επίσημα τον έλεγχο της πανδημίας, αφού ο ειδικός εμβολιασμός αποδείχθηκε απόλυτα δραστικός στη καταπολέμηση της πανδημίας.
Μέχρι σήμερα γύρω στα 79 εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες έχουν πλήρως εμβολιαστεί, από τους οποίους μόνο 5.800 άτομα βρέθηκαν θετικοί στο κορωνοϊό, 396 είχαν ανάγκη νοσηλείας και μόνο 74 άτομα δεν τα κατάφεραν τελικά να επιβιώσουν.
Παράλληλα, σε πολλές χώρες του δυτικού κόσμου βρίσκονται πολύ κοντά στο να αποφασίσουν για την υιοθέτηση ενός ψηφιακού “διαβατηρίου”, επιβεβαιωτικού του εμβολιασμού, που θα επιτρέπει στο κάτοχο την ελεύθερη μετακίνηση.
Το Ισραήλ ήδη χρησιμοποιεί μια εφαρμογή κινητού τηλεφώνου που ονομάζεται “green pass” και επιτρέπει στον εμβολιασμένο την ελεύθερη είσοδο σε γυμναστήρια, ξενοδοχεία και χώρους διασκέδασης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει κάτι αντίστοιχο με την ονομασία “digital green certificate” που θα δίνει τη δυνατότητα ελεύθερης μετακίνησης μεταξύ των κρατών της.
Η Γαλλία ενεργοποιεί πρώτη στην Ευρώπη το ψηφιακό της διαβατήριο, με τη μορφή εφαρμογής σε «έξυπνα» κινητά, που αρχικά θα έχει ισχύ σε αεροπορικά ταξίδια στο εσωτερικό της χώρας κύρια προς την Κορσική και τις υπερπόντιες κτήσεις της.
Αλλά ποια θα είναι τελικά τα πιθανά οφέλη από τη χρήση ψηφιακών διαβατηρίων ελεύθερης μετακίνησης και πού μπορεί ίσως να συγκρούονται με τη κείμενη νομοθεσία ή τους κανόνες δεοντολογίας;
Αναμφίβολα, η χρήση τους βελτιώνει τη διαχείριση των προβλημάτων υγείας στον πληθυσμό και στηρίζει με ασφάλεια το άνοιγμα της οικονομίας μέχρι να επιτευχθεί πλήρως η συλλογική ανοσία.
Έμμεσα επίσης, αναγκάζει τους πολίτες να ξεπεράσουν τους δισταγμούς τους για τον εμβολιασμό, ενώ η χρήση του ενισχύει ιδιαίτερα κλάδους της οικονομίας που επιβαρύνθηκαν περισσότερο από την πανδημία, όπως η εστίαση, η διασκέδαση και τα ταξίδια.
Παράλληλα, παρέχει και ένα αίσθημα ανακούφισης στους πολίτες αφού θα τους απελευθερώσει μετά από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα αυστηρών περιοριστικών μέτρων.
Οι ψηφιακές όμως εφαρμογές, μέσω της τεχνητής νοημοσύνης, χρειάζεται να καταγράφουν ότι η κάλυψη των εμβολίων κυμαίνεται από 65-95% ανάλογα με το είδος τους αλλά και να λαμβάνει υπόψη ποια στελέχη του ιού που κυριαρχούν γεωγραφικά.
Το Διεθνές Δίκαιο που έχει υπογραφεί από 196 χώρες, συνιστά σε όλες τις χώρες να απαιτούν αποδεικτικά στοιχεία εμβολιασμού και συγκεκριμένα στην παράγραφο 7, κρίνει ως απολύτως απαραίτητο την πιστοποίηση εμβολιασμού έναντι του κίτρινου πυρετού για όλους τους διεθνείς ταξιδιώτες.
Οι πιστοποιήσεις όμως που θα αποτελούν ένα είδος διαβατηρίου ελεύθερης μετακίνησης θα πρέπει πάντα να εγκρίνονται από τα Κοινοβούλια των χωρών που θα τα υιοθετούν . Οι όροι χρήσης τους δεν θα πρέπει να καταστρατηγούν τις συνταγματικές κι ατομικές ελευθερίες και οι Ανώτατες Δικαστικές Αρχές οφείλουν να κατοχυρώνουν την εμπιστευτικότητα των πληροφοριών.
Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις δεν θα πρέπει να υιοθετούν, με δική τους πρωτοβουλία, διαβατήρια υγείας για τους εργαζομένους γιατί αυτό θα αντιστρατεύεται την ισότητα στις εργασιακές ευκαιρίες.
Μπορεί το γεγονός ότι όταν ένας εργαζόμενος έχει εμβολιαστεί να διασφαλίζει και την υγεία των συναδέλφων ή των πελατών, αλλά ένας μη εμβολιασμένος δεν αποτελεί πάντα οπαδό του αντιεμβολιαστικού κινήματος.
Μπορεί να πάσχει από κάποιο σπάνιο σύνδρομο που δεν του επιτρέπει να εμβολιαστεί. Μέχρι τώρα η εμπιστευτικότητα του ιατρικού του απόρρητου ήταν εξασφαλισμένη αλλά η έλλειψη του πιστοποιητικού εμβολιασμού μπορεί να αποκαλύψει το υποκείμενο πρόβλημα υγείας του και να τον οδηγήσει πιθανά σε εργασιακό αποκλεισμό.
Οι εμβολιασμένοι μπορεί ίσως και να ευνοηθούν περισσότερο από τι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες από τους μη εμβολιασμένους λόγω των υποκείμενων νοσημάτων τους και έτσι να στιγματιστούν ασφαλιστικά με ό,τι συνέπειες αυτό μπορεί να έχει για την υγεία τους.
Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχουν πολίτες σε χώρες που αδυνατούν να εφαρμόσουν το γενικό εμβολιασμό κι ένα εμβολιαστικό διαβατήριο θα βγάλει στην επιφάνεια μία ανθρωπιστική ανισότητα.
Τα ψηφιακά διαβατήρια μπορεί τελικά να αποτελέσουν το σημαντικότερο μέσο για την ταχεία επανάκαμψη της οικονομίας και της επιστροφής μας στη κανονικότητα, αλλά οι τυχόν περιορισμοί και οι απαγορεύσεις που θα επιβάλουν, θα πρέπει να υιοθετηθούν με βάση την επιστημονική παρατήρηση και τις ηθικές αξίες.
Η επιτυχής εφαρμογή τους θα εξαρτηθεί από την ευρεία αποδοχή και ένα αντικειμενικό σχεδιασμό επιστροφής στη καθημερινότητα χωρίς όμως τη γένεση οποιαδήποτε είδους ανισότητας.
Όσο λιγότερα στοιχεία του πολίτη θα διαχειρίζονται, τόσο πιο ασφαλέστερα θα είναι.
*Παναγιώτης Χαλβατσιώτης
Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ
Πρόεδρος Δ.Σ. ΓΝΑ «Η ΕΛΠΙΣ»
